ข้อบัญญัติเกี่ยวกับสัตว์

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่พึงจับเขาโค หูโค คอโค หางโค ไม่พึงขี่หลังโค รูปใดจับและขึ้นขี่ ต้องอาบัติทุกกฏ

ดูกรภิกษุทั้งหลาย อนึ่ง องค์กำเนิดโค อันภิกษุมีจิตกำหนัด ไม่พึงถูกต้อง รูปใดถูกต้องต้องอาบัติถุลลัจจัย

ภิกษุไม่พึงฆ่าลูกโค รูปใดฆ่า พึงปรับอาบัติตามธรรม (๕/๑๓/๑๘)

ภิกษุไม่พึงชักชวนในการฆ่าสัตว์ รูปใดชักชวน พึงปรับอาบัติตามธรรม (๕/๑๘/๒๒)

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้แผ่เมตตาจิตไปสู่ตระกูลพญางูทั้ง ๔ นี้ เพื่อคุ้มครองตน เพื่อรักษาตน เพื่อป้องกันตน

ก็แล พึงทำการแผ่อย่างนี้

เรากับพญางูตระกูลวิรูปักขะ จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับพญางูตระกูลเอราปถะ จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับพญางูตระกูลฉัพยาปุตตะ จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับพญางูตระกูลกัณหาโคตมกะ จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับฝูงสัตว์ที่ไม่มีเท้า จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับฝูงสัตว์ ๒ เท้า จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับฝูงสัตว์ ๔ เท้า จงมีเมตตาต่อกัน

เรากับฝูงสัตว์มีเท้ามาก จงมีเมตตาต่อกัน

สัตว์ไม่มีเท้าอย่าได้เบียดเบียนเรา

สัตว์ ๒ เท้าอย่าได้เบียดเบียนเรา

สัตว์ ๔ เท้าอย่าได้เบียดเบียนเรา

สัตว์มีเท้ามากอย่าได้เบียดเบียนเรา

แลสัตว์ที่เกิดแล้วยังมีชีวิตทั้งมวลทุกหมู่เหล่า จงประสพความเจริญ อย่าได้พบเห็นสิ่งลามกสักน้อยหนึ่งเลย

พระพุทธเจ้ามีพระคุณหาประมาณมิได้ พระธรรมมีพระคุณหาประมาณมิได้ พระสงฆ์มีพระคุณหาประมาณมิได้

แต่สัตว์เสือกคลานทั้งหลาย คือ งู แมลงป่อง ตะขาบ แมงมุม ตุ๊กแก หนู มีคุณพอประมาณ ความรักษาอันเราทำแล้ว ความป้องกันอันเราทำแล้ว ขอฝูงสัตว์ทั้งหลายจงถอยกลับไปเถิด

เรานั้นขอนมัสการแด่พระผู้มีพระภาค ขอนมัสการแด่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้ง ๗ พระองค์ (๗/๒๖-๒๗/๘-๙)