มารโลกอยู่ที่ไหน
เรียนถามท่านอาจารย์ครับ เห็นพระพุทธเจ้าตรัสว่า มาร มารบริษัท มารโลก สิ่งเหล่านี้อยู่ตรงไหนครับ ที่เราเรียนกันมา มีแต่ยมโลกหรืออบาย มนุษยโลก เทวโลก พรหมโลก และนิพพาน ไม่เห็นมีมารโลกเลยครับ ขอท่านอาจารย์กรุณาให้ความกระจ่างด้วยครับ
อ๋อ มารโลกเป็น subset ของเทวโลก
มาร แปลว่า ผู้ขวางความสุขผู้อื่น
มารโลก พระองค์หมายถึงพวกเทวปุตตมาร
คือสวรรค์หกชั้นนั้น ชั้นปรนิมมิตวสวัตตีเป็นชั้นที่คนทำบุญมหาศาลบ่อยมากไปเกิดในชั้นนั้น ผู้ปกครองชั้นนี้ชื่อท้าวปรนิมมิตวสวัตตี ผลบุญนั้นทำให้มีเทวดานางฟ้าคอยสนองปรารถนาทุกประการ คือปรารถนาสิ่งใดก็มีคนเนรมิตให้เสมอ จนหลงผิดคิดว่าภพภูมินี้แหละสุดยอด ได้ดังใจทุกประการ ปราศจากทุกข์ใด ๆ ซึ่งก็ทั้งถูกทั้งผิด
1. ที่ถูกคือ ได้ดังใจส่วนใหญ่ ที่ผิดคือ ไม่ทุกประการหรอก หลายอย่างที่เกินวิสัยเทวดานางฟ้าชั้นผู้น้อยจะเนรมิตให้ได้ ก็ไม่ได้ดังใจเช่นกัน คนที่เคยได้ดังใจบ่อย ๆ เมื่อไม่ได้บ้าง ท่านก็จะไม่พอใจอย่างรุนแรง จะจัดการคนอื่นให้ได้ดังใจ เลยกลายเป็นพญามาร เช่น พระพุทธเจ้าไม่หวั่นเกรงพญามาร มารก็มาขวางการบำเพ็ญของพระองค์ เมื่อพระพุทธองค์ตรัสรู้เหนือโลกทั้งปวง รวมทั้งมารโลกด้วย พญามารก็แค้นเคือง จนลูกสาวทั้งสามต้องอาสามายั่วพระพุทธเจ้าให้ตบะแตก ยั่วพระพุทธเจ้าไม่ได้ พญามารก็ผิดหวังอีก นั่นยังมีทุกข์ใจอยู่เยอะ
2. ที่ถูกคือ ปรนิมมิตวสวัตตีเป็นสวรรค์ชั้นสูงสุด ที่ผิดคือ ไม่ใช่ชั้นที่ดีที่สุด และไม่ใช่ที่สุดของความมีอยู่เป็นอยู่
สวรรค์ชั้นที่ดีที่สุดคือชั้นดุสิต ซึ่งเป็นที่อยู่ของผู้มีบารมีมากที่สุดในจักรวาล ว่าที่พระพุทธเจ้าพระองค์ต่อไปทุกพระองค์ต้องมาเป็นท้าวสันดุสิตเทวราช ซึ่งตอนนี้พระศรีอาริย์ดำรงตำแหน่งอยู่ เมื่อพระศรีอาริย์มาตรัสรู้ พระรามก็จะขึ้นดำรงตำแหน่งแทน เทวดาชั้นนี้จะทำหน้าที่คอยทำนุบำรุงรักษาพระพุทธศาสนาให้ครบพุทธันดรหลังพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพาน
และที่สุดแห่งความมีอยู่เป็นอยู่ทั้งปวงคือพระนิพพาน ไม่ใช่สวรรค์ชั้นใด ๆ หรือโลกใด ๆ ในจักรวาล
กระนั้น พญามารเองก็เป็นหนึ่งในวิญญาณที่ดี แท้จริงแล้วก็เป็นพระโพธิสัตว์องค์หนึ่งอยู่ระดับกลางแถว ได้รับพยากรณ์แล้ว เพียงกำลังอยู่ในหลักสูตรเรียนรู้ว่าไม่ใช่ทุกอย่างที่อยู่ในอำนาจตน และความปรารถนาสิ่งใดไม่ได้สิ่งนั้น แม้นั้นก็เป็นทุกข์ ต้องฝึกปล่อยวางความเอาแต่ใจตนให้ได้
เมื่อปล่อยวางความเอาแต่ใจ คอยใช้ให้คนอื่นสนองปรารถนาตนได้ ก็จะมาอยู่ที่ชั้นนิมมานรดี ซึ่งเป็นชั้นที่คนมีบุญบารมีสะอาด ปรารถนาสิ่งใด สิ่งนั้นก็เกิด โดยไม่ต้องรอให้ใครเนรมิตให้ ตนเป็นที่พึ่งแห่งตนได้สมบูรณ์ ไม่ต้องพึ่งใคร ๆ เลย ซึ่งสบายกว่าต้องพึ่งคนอื่นมาก พระนางวิสาขาผู้มีบุญบารมีสะอาดก็อยู่ชั้นนี้
หากพัฒนาต่อไปจนเคารพในพระศาสนาของพระพุทธเจ้า ยินดีทุ่มเทรักษาพระศาสนาของพระพุทธองค์ ก็จะมาอยู่ชั้นดุสิต
หรืออยากจำศีล ก็มาอยู่ชั้นยามา
หรืออยากช่วยเหลือชาวโลกทั่วไป ก็มาอยู่ชั้นดาวดึงส์ แต่เหนื่อยหน่อย
หรืออยากพักผ่อนก็เจริญฌานไปอยู่บนพรหมโลก วางกิจการงาน เจริญสมาบัติ ฤทธิ์ อภิญญาให้ยิ่งใหญ่
นั่นคือวิถีวิวัฒนาการของเทวโลก พรหมโลก
ส่วนมารโลก หมายถึงเฉพาะสวรรค์ชั้นปรนิมมิตวสวัตตี
มารบริษัท คือผู้คอยเนรมิตสิ่งต่าง ๆ สนองความต้องการของพญามาร เป็นเทพชั้นสูง แล้วทำไมจัดเป็นมาร มารเป็นผู้ขวางความสุขผู้อื่น ที่ขวางความสุขเพราะเข้าใจผิดคิดว่า คนอื่นต้องทำเพื่อตนตามปรารถนาของตน ไม่ยอมให้เขาทำตามปรารถนาของเขาเพื่อวิวัฒนาการของเขา พอเป็นมารแล้ว บาปกรรมก็เกิด ก็ลงอบายกันเป็นแถว เช่นครั้งในอดีตชาติ ท่านโมคคัลลานะเคยเป็นมาร เห็นว่าพระอภิภูภิกษุผู้เป็นเลิศทางฤทธิ์ มีฤทธิ์มากนอกเหนืออำนาจตน เลยขวางท่าน แถมเอาก้อนหินขว้างท่านจนศรีษะแตก จากมารบนเทวโลกก็ลงนรกเลย
ดังนั้น บทเรียนความเป็นมาร ก็เป็นขั้นตอนพัฒนาการการสละความปรารถนาแห่งใจ ที่ทึกทักคาดหวังบางอย่างจากผู้อื่น ที่คนดีต้องสอบผ่านกันให้ได้ทุกคน
ตำแหน่งเหล่านี้ทั้งหมดเป็นตำแหน่งชั่วคราว ไม่ถาวร เมื่อเรียนจบ ฝึกฝนจนผ่านขั้นตอนนั้นได้แล้ว ภูมิจิตก็เปลี่ยน พฤติกรรมก็เปลี่ยน ภูมิแห่งภพก็เปลี่ยน
ดังนั้น จึงบอกพวกเราเสมอ ๆ ว่า "ใด ๆ ในจักรวาลทั้งปวงล้วนธรรมดา" ไม่ควรค่าแก่การยึดถือเลยแม้แต่น้อย มุ่งพระนิพพานอันบริสุทธิ์ ประเสริฐที่สุด