แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

นันทโคปาลกะถูกนายพรานฆ่าตายขณะเดินทางกลับจากส่งพระพุทธเจ้า ภิกษุจึงกล่าวว่านายนันทะเสียชีวิตเพราะพระพุทธองค์เสด็จมาถ้าพระองค์มิได้เสด็จมาแล้ว นายนันทะจะไม่ตาย

พระศาสดาตรัสว่า พระองค์จะมาหรือมิได้มาก็ตาม อุบายเครื่องพ้นจากความตายของนายนันทะ ย่อมไม่มี ด้วยว่า จิตซึ่งตั้งไว้ผิดแล้ว ย่อมทำความพินาศ ฉิบหาย ที่พวกโจรหรือพวกคนจองเวรจะทำให้ไม่ได้

แล้วตรัสพระคาถาว่า

จิตซึ่งตั้งไว้ผิดแล้ว พึงทำเขานั้นให้เลวทรามยิ่งกว่าความพินาศฉิบหายที่โจรเห็นโจร หรือคนจองเวรเห็น คนจองเวรทำนั้น

ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น


คาถาธรรมบท จิตตวรรค
อรรถกถาเรื่องนันทโคปาลกะ