แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

เมื่อทรงเป็นพระราชโอรสของพระเจ้ากาสี เจริญวัยในเรือนเหล็ก มีนามว่าอโยฆระ

เมื่อพระบิดาให้ปกครองแผ่นดิน พระโพธิสัตว์ทูลว่า บรรดาสัตว์ในแผ่นดินบางพวกต่ำช้า บางพวกอุกฤษฏ์ บางพวกปานกลาง สัตว์ทั้งหมดนั้นไม่มีอารักขา เจริญอยู่ในเรือนของตนพร้อมด้วยหมู่ญาติ การเลี้ยงดูพระโพธิสัตว์ในที่คับแคบนี้ไม่มีใครเหมือนในโลก

ท่านเติบโตอยู่ในเรือนเหล็ก เหมือนพระจันทร์พระอาทิตย์ไม่มีรัศมี ประสูติจากพระครรภ์พระมารดาอันเต็มไปด้วยซากศพเน่าแล้ว ยังถูกขังไว้ในเรือนเหล็ก ซึ่งมีทุกข์ร้ายกว่านั้นอีก ได้รับความทุกข์ร้ายอย่างยิ่งเช่นนี้แล้ว ถ้ายังยินดีในราชสมบัติ ก็จะเป็นผู้เลวทรามกว่าคนเลวทราม

ท่านเหนื่อยหน่ายในกาย ไม่ต้องการราชสมบัติ จะแสวงหาธรรมเครื่องดับซึ่งเป็นที่ที่มัจจุราชย่ำยีไม่ได้ เมื่อมหาชนร้องไห้คร่ำครวญอยู่ ได้ตัดเครื่องผูกเสีย แล้วเข้าไปยังป่าใหญ่

พระโพธิสัตว์จะเกลียดพระมารดาพระบิดาก็หาไม่ จะเกลียดยศศักดิ์อันใหญ่หลวงก็หามิได้ แต่พระสัพพัญญุตญาณเป็นที่รัก จึงสละราชสมบัติ

อ่าน อโยฆรจริยา