แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ธรรมิกอุบาสก พร้อมด้วยอุบาสก ๕๐๐ เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า ณ วิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี พระนครสาวัตถี ได้ทูลสรรเสริญพระปัญญาของพระพุทธองค์ อันชนทั้งหลายต่างพากันชื่นชมยินดี แล้วกราบทูลถามวัตรของบรรพชิตและคฤหัสถ์ที่พึงกระทำ เพื่อจะเป็นผู้ยังประโยชน์ให้สำเร็จ

ปฏิปทาของบรรพชิต

พระผู้มีพระภาคทรงแสดงปฏิปทาของบรรพชิต อันเป็นธรรมกำจัดกิเลส ดังนี้

ภิกษุผู้มีปัญญา ผู้เห็นประโยชน์ พึงเสพอิริยาบทอันสมควรแก่บรรพชิต 

ภิกษุไม่พึงเที่ยวไปในเวลาวิกาล

รูป เสียง กลิ่น รสและผัสสะ ย่อมยังสัตว์ทั้งหลายให้มัวเมา ภิกษุพึงกำจัดความพอใจในธรรมเหล่านี้ แล้วพึงบริโภคอาหารในเวลาเช้า

ภิกษุบิณฑบาตแล้ว พึงกลับไปนั่งในที่อันสงัดแต่ผู้เดียว สงเคราะห์อัตภาพแล้ว คิดถึงขันธสันดานในภายใน

ภิกษุพึงกล่าวธรรมอันประณีต ไม่กล่าวคำส่อเสียดหรือติเตียนผู้อื่น และไม่สรรเสริญบุคคลผู้มีปัญญาน้อย ผู้ส่งจิตไปในที่ไกลจากสมถะและวิปัสสนา

ภิกษุพิจารณาบิณฑบาต ที่อยู่ ที่นอน ที่นั่ง น้ำและการซักมลทินผ้าสังฆาฏิ แล้วพึงเสพ ย่อมไม่ติดในธรรมเหล่านั้น

วัตรของคฤหัสถ์

พระผู้มีพระภาคทรงกล่าววัตรของคฤหัสถ์ เพื่อเป็นผู้ยังประโยชน์ให้สำเร็จ คือ

ไม่พึงฆ่าสัตว์ ไม่พึงใช้ผู้อื่นฆ่า และไม่พึงอนุญาตให้ผู้อื่นฆ่า

ไม่พึงถือเอาสิ่งของที่เจ้าของเขาไม่ได้ให้ ไม่พึงใช้ให้ผู้อื่นลัก ไม่พึงอนุญาตให้ผู้อื่นลัก

ไม่พึงก้าวล่วงภรรยาผู้อื่น

ไม่พึงกล่าวเท็จแก่บุคคลผู้หนึ่ง ไม่พึงให้ผู้อื่นกล่าวคำเท็จ ไม่พึงอนุญาตให้ผู้อื่นกล่าวเท็จ

ไม่พึงดื่มน้ำเมา ไม่พึงใช้ให้ผู้อื่นดื่ม ไม่พึงอนุญาตให้ผู้อื่นดื่ม

ไม่พึงบริโภคโภชนะในเวลาวิกาลในยามราตรี

ไม่พึงทัดทรงดอกไม้และไม่พึงลูบไล้ของหอม

พึงนอนบนเตียงหรือบนพื้นดินที่เขาลาดแล้ว

สาวกผู้มีใจเลื่อมใสพึงเข้าจำอุโบสถอันประกอบด้วยองค์ ๘ ประการให้บริบูรณ์ดีตลอด ๑๔ ค่ำ ๑๕ ค่ำ และ ๘ ค่ำ แห่งปักษ์และตลอดปาฏิหาริกปักข์

แต่นั้นสาวกผู้รู้แจ้งเข้าจำอุโบสถอยู่แต่เช้า มีจิตเลื่อมใส พึงแจกจ่ายภิกษุสงฆ์ด้วยข้าวและน้ำตามควร พึงเลี้ยงมารดาและบิดาด้วยโภคสมบัติที่ได้มาโดยชอบธรรม พึงประกอบการค้าขายอันชอบธรรม ไม่ประมาท ประพฤติวัตรแห่งคฤหัสถ์นี้อยู่ ย่อมเข้าถึงเหล่าเทวดาชื่อว่า สยัมปภา ผู้มีรัศมีในตน

อ่าน ธรรมิกสูตร