แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

มหาโจรประกอบด้วยองค์ ๕ ประการ ย่อมตัดที่ต่อบ้าง ย่อมปล้นทำลายบ้าง ย่อมทำการปล้นเรือนหลังเดียวบ้าง ตีชิงในทางเปลี่ยวบ้าง

องค์ ๕ ประการ คือ มหาโจรในโลกนี้

เป็นผู้อาศัยที่ไม่ราบเรียบ ๑
เป็นผู้อาศัยที่รกชัฏ ๑
เป็นผู้อาศัยคนมีกำลัง ๑
เป็นผู้ใช้จ่ายโภคทรัพย์ ๑
เป็นผู้เที่ยวไปคนเดียว ๑

มหาโจรเป็นผู้อาศัยที่ไม่ราบเรียบ คือ เป็นผู้อาศัยที่ลุ่มแห่งแม่น้ำ หรือที่ไม่ราบเรียบแห่งภูเขา

มหาโจรเป็นผู้อาศัยที่รกชัฏ คือ เป็นผู้อาศัยที่รกชัฏแห่งหญ้าบ้าง แห่งต้นไม้บ้าง ฝั่งน้ำบ้าง ป่าใหญ่บ้าง

มหาโจรเป็นผู้อาศัยคนมีกำลัง คือ ย่อมอาศัยพระราชาบ้าง มหาอำมาตย์แห่งพระราชาบ้าง เขาย่อมมีความคิดว่า ถ้าใครจักกล่าวหาเรื่องบางอย่างกะเขา พระราชาหรือมหาอำมาตย์แห่งพระราชาเหล่านี้ จักช่วยว่าความให้

มหาโจรย่อมแจกจ่ายโภคทรัพย์ คือ มหาโจรเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคะมาก เขาย่อมมีความคิดว่า ถ้าใครจักกล่าวหาเรื่องบางอย่างกะเขา เขาจักจ่ายโภคทรัพย์กลบเกลื่อนเรื่องนั้น

มหาโจรเป็นผู้เที่ยวไปคนเดียว คือ เป็นผู้ทำโจรกรรมคนเดียว เพราะเขาย่อมปรารถนาว่า เรื่องลับของเขาอย่าได้แพร่งพรายไปภายนอก

ปาปภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ ย่อมบริหารตนให้ถูกกำจัด ถูกทำลาย เป็นผู้มีโทษ มีข้อที่วิญญูชนจะพึงติเตียน และย่อมประสบบาปเป็นอันมาก

ธรรม ๕ ประการ คือ ปาปภิกษุในธรรมวินัยนี้

เป็นผู้อาศัยกรรมที่ไม่สม่ำเสมอ ๑
เป็นผู้อาศัยที่รกชัฏ ๑
เป็นผู้อาศัยคนมีกำลัง ๑
เป็นผู้ใช้จ่ายโภคทรัพย์ ๑
เป็นผู้เที่ยวไปคนเดียว ๑

ปาปภิกษุเป็นผู้อาศัยกรรมที่ไม่สม่ำเสมอ คือ เป็นผู้ประกอบด้วยกายกรรม วจีกรรม มโนกรรม ที่ไม่สม่ำเสมอ

ปาปภิกษุเป็นผู้อาศัยที่รกชัฏ คือ เป็นมิจฉาทิฐิ ประกอบด้วยอันตคาหิกทิฐิ

ปาปภิกษุเป็นผู้อาศัยคนมีกำลัง คือ เป็นผู้อาศัยพระราชาบ้าง มหาอำมาตย์แห่งพระราชาบ้าง มีความคิดว่า ถ้าใครจักกล่าวหาเรื่องบางอย่างกะเขา พระราชาหรือมหาอำมาตย์แห่งพระราชาเหล่านี้ จักช่วยว่าความให้

ปาปภิกษุเป็นผู้ใช้จ่ายโภคทรัพย์ คือ ย่อมเป็นผู้ได้จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และคิลานปัจจัยเภสัชบริขาร มีความคิดว่า ถ้าใครจักกล่าวหาเรื่องบางอย่างกะเขา เขาจักแจกจ่ายลาภกลบเกลื่อนเรื่องนั้น

ปาปภิกษุเป็นผู้เที่ยวไปคนเดียว คือ ปาปภิกษุย่อมอยู่ชนบทชายแดนรูปเดียว เขาเข้าไปหาสกุล (บ้านญาติโยม) ในชนบทนั้น ย่อมได้ลาภ

ปาปภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการ นี้ ย่อมบริหารตนให้ถูกกำจัด ถูกทำลาย เป็นผู้มีโทษ มีข้อที่วิญญูชนจะพึงติเตียน และประสบบาปเป็นอันมาก