ปุคคลสูตร
บุคคล ๔ จำพวก คือ
๑. บุคคลผู้มืดแล้วมืดต่อไป
๒. บุคคลผู้มืดแล้วกลับสว่างต่อไป
๓. บุคคลผู้สว่างแล้วกลับมืดต่อไป
๔. บุคคลผู้สว่างแล้วคงสว่างต่อไป
บุคคลชื่อว่ามืดแล้วคงมืดต่อไป
บุคคลบางคนในโลกนี้ เกิดในตระกูลอันต่ำ ซึ่งขัดสน มีอาชีพฝืดเคือง เป็นตระกูลที่หาอาหาร ผ้านุ่งห่ม และที่อยู่อาศัยได้โดยยาก และเป็นคนที่มีผิวพรรณทราม รูปร่างไม่น่าชม เขาซ้ำประพฤติทุจริตด้วยกาย วาจา ใจ ครั้นเขาประพฤติทุจริตด้วยกาย วาจา ใจแล้ว ครั้นตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
บุคคลชื่อว่าเป็นผู้มืดแล้วกลับสว่างต่อไป
บุคคลบางคนในโลกนี้ เกิดในตระกูลอันต่ำ ซึ่งขัดสน มีอาชีพฝืดเคือง เป็นตระกูลที่หาอาหาร ผ้านุ่งห่ม และที่อยู่อาศัยได้โดยยาก และเป็นคนที่มีผิวพรรณทราม รูปร่างไม่น่าชม แม้กระนั้น เขาก็ประพฤติสุจริตด้วยกาย วาจา ใจ ครั้นเขาประพฤติสุจริตด้วยกาย วาจา ใจแล้ว ครั้นตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์
บุคคลชื่อว่าเป็นผู้สว่างแล้วกลับมืดต่อไป
บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นผู้เกิดมาภายหลังในตระกูลสูง มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก และเขาเป็นคนมีรูปงาม มักหาอาหาร ผ้านุ่งห่ม และที่อยู่อาศัยได้สะดวก แต่เขากลับประพฤติทุจริตด้วยกาย วาจา ใจ ครั้นเขาประพฤติทุจริตด้วยกาย วาจา ใจแล้ว ครั้นตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก
บุคคลชื่อว่าเป็นผู้สว่างแล้วคงสว่างต่อไป
บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นคนเกิดมาภายหลังในตระกูลสูง มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก และเขาเป็นคนมีรูปงาม มักหาอาหาร ผ้านุ่งห่ม และที่อยู่อาศัยได้สะดวก เขาย่อมประพฤติสุจริตด้วยกาย วาจา ใจ ครั้นเขาประพฤติสุจริตด้วยกาย วาจา ใจแล้ว ครั้นตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์
พระผู้มีพระภาคทรงภาษิตพระคาถาว่า
บุรุษเข็ญใจไม่มีศรัทธา เป็นคนตระหนี่เหนียวแน่น มีความดำริชั่ว เป็นมิจฉาทิฐิ ไม่มีความเอื้อเฟื้อ ย่อมด่า ย่อมบริภาษสมณะหรือพราหมณ์ หรือวณิพกอื่น ๆ เขาเป็นคนไม่มีประโยชน์ เป็นคนมักขึ้งเคียด ย่อมห้ามคนที่กำลังจะให้โภชนาหารแก่คนที่ขอ คนเช่นนั้นเมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงนรกอันร้ายแรง นี่ชื่อว่าผู้มืดแล้วคงมืดต่อไป
บุรุษ (บางคน) เป็นคนเข็ญใจ (แต่) เป็นคนมีศรัทธา ไม่มีความตระหนี่ เขามีความดำริประเสริฐ มีใจไม่ฟุ้งซ่าน ย่อมให้ทาน ย่อมลุกรับสมณะหรือพราหมณ์ หรือวณิพกอื่นๆ ย่อมสำเหนียกในจรรยาอันเรียบร้อย ไม่ห้ามคนที่กำลังจะให้โภชนาหารแก่คนที่ขอ คนเช่นนั้นเมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงไตรทิพสถาน นี่ชื่อว่าผู้มืดแล้วกลับสว่างต่อไป
บุรุษ (บางคน) ถึงหากจะมั่งมี (แต่) ไม่มีศรัทธา เป็นคนมีความตระหนี่เหนียวแน่น มีความดำริชั่ว เป็นมิจฉาทิฐิ ไม่มีความเอื้อเฟื้อ ย่อมด่าย่อมบริภาษสมณะหรือพราหมณ์ หรือวณิพกอื่นๆ เขาเป็นคนไม่มีประโยชน์ เป็นคนมักขึ้งเคียด ย่อมห้ามคนที่กำลังจะให้โภชนาหารแก่คนที่ขอ คนเช่นนั้น เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงนรกอันร้ายแรง นี่ชื่อว่า ผู้สว่างแล้วกลับมืดต่อไป
บุรุษ (บางคน) ถึงหากจะมั่งมี ก็เป็นคนมีศรัทธา ไม่มีความตระหนี่ เขามีความดำริประเสริฐ มีใจไม่ฟุ้งซ่าน ย่อมให้ทาน ย่อมลุกรับสมณะหรือพราหมณ์ หรือแม้วณิพกอื่นๆ ย่อมสำเหนียกในจรรยาอันเรียบร้อย ไม่ห้ามคนที่กำลังจะให้โภชนาหารแก่ผู้ที่ขอ คนเช่นนั้นเมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงไตรทิพสถาน นี่ชื่อว่าผู้สว่างแล้วคงสว่างต่อไป
อ่าน ปุคคลสูตร
