แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ในสมัยพระพุทธเจ้าปทุมุตตระ ท่านพระภัคคุเถระเกิดในกรุงหงสาวดี เมื่อพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว ท่านได้บูชาพระบรมสารีริกธาตุด้วยดอกไม้ทั้งหลาย ด้วยกุศลกรรมนั้น ตายแล้วท่านจึงเกิดในสวรรค์ชั้นนิมมานรดี วนเวียนตายเกิดอยู่ในสวรรค์และมนุษย์ 

ในชาติสุดท้าย เกิดในตระกูลเจ้าศากยะ ชื่อว่า ภัคคุ เมื่อเจริญวัยแล้ว ออกบวชพร้อมกับพระเจ้าภัททิยศากยะ อนุรุทธะ อานนท์  กิมพิละ เทวทัต และอุบาลีซึ่งเป็นภูษามาลา

เมื่อบวชแล้ว ท่านหลีกไปบำเพ็ญเพียรที่พาลกโลณการาม ใกล้กรุงโกสัมพีเพียงผู้เดียว ครั้งหนึ่งถูกถีนมิทธะครอบงำจึงออกไปเดินจรงกรม ได้ล้มลงในที่จงกรมนั้น แล้วพยายามลุกขึ้นเดินจงกรมต่อ พร้อมกับพิจารณาสังขาร เห็นโทษของความไม่เที่ยง เกิดความเบื่อหน่าย จิตหลุดพ้นจากอาสวกิเลส บรรลุพระอรหัต ณ ที่จงกรมนั้นเอง

พระพุทธเจ้าเสด็จไปหาพระภัคคุ ทรงชื่นชมถึงการอยู่โดดเดี่ยว พระภัคคุประกาศการอยู่ด้วยความไม่ประมาทของตนว่า

ท่านถูกความง่วงเหงาหาวนอนครอบงำ ได้ออกไปจากวิหารขึ้นสู่ที่จงกรม แล้วล้มลงใกล้บันไดจงกรมนั้น ท่านลูบเนื้อลูบตัวแล้วขึ้นสู่ที่จงกรมอีก เป็นผู้มีจิตตั้งมั่นภายใน เดินจงกรมอยู่ การกระทำไว้ในใจโดยอุบายอันแยบคายได้บังเกิดขึ้น อาทีนวโทษปรากฏ ความเบื่อหน่ายก็ตั้งลงมั่น ลำดับนั้น จิตของท่านก็หลุดพ้นจากกิเลส ได้บรรลุวิชชา ๓  ทำกิจพระพุทธศาสนาเสร็จแล้ว