แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ในวันที่สี่ที่พระพุทธเจ้าได้เสด็จกลับมายังกรุงกบิลพัสดุ์นั้น พระญาติทั้งหลายได้กระทำมงคล ๓ ประการ คือ อาภรณ์มงคล อภิเษกมงคล และอาวาหมงคล แก่เจ้าชายนันทะซึ่งเป็นพระอนุชาต่างพระชนนี พระศาสดาทรงรับนิมนต์พร้อมภิกษุ ๕๐๐ รูป เมื่อเสวยภัตตาหารเสร็จ ทรงอนุโมทนาแล้วได้ทรงประทานบาตรในพระหัตถ์แก่เจ้าชายนันทะ

ด้วยความเคารพในพระตถาคต เจ้าชายนันทะไม่กล้าทูลเตือนพระพุทธองค์ให้ทรงรับบาตรคืน จึงตามเสด็จพระพุทธองค์ไปเรื่อย ๆ  ทรงเดินนำเจ้าชายนันทะไปถึงวิหาร แล้วชวนให้ออกบวช  เจ้าชายนันทะจึงออกบวชด้วยความเกรงใจพระศาสดา

ต่อมาพระนันทะต้องการที่จะสึกเพราะไม่ยินดีในการบวช พระพุทธองค์จึงพาพระนันทะไปสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ด้วยพระอานุภาพ ท้าวสักกะและหมู่นางอัปสรพากันมาเฝ้า พระพุทธองค์ให้พระนันทะดูนางเทพอัปสรผู้มีเท้าเหมือนนกพิราบเพื่อทำลายราคะของพระนันทะ พระนันทะมนสิการอุบายนั้นโดยแยบคาย แล้วเริ่มเจริญวิปัสสนา ได้บรรลุอรหัตตผลในเวลาต่อมาไม่นาน

พระพุทธองค์ทรงยกย่องพระนันทะเถระว่าเป็นผู้เลิศกว่าสาวกผู้สามารถคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย

นันทเถรคาถา สุภาษิตชี้ทางปฏิบัติ

เรามัวแต่ประกอบการประดับตกแต่ง เพราะไม่มีโยนิโสมนสิการ มีใจฟุ้งซ่าน ถูกกามราคะเบียดเบียน เมื่อได้ปฏิบัติตามอุบาย ที่พระพุทธเจ้าได้ทรงสั่งสอนแนะนำ จึงสามารถถอนจิตที่จมลงในภพขึ้นมาได้

อ่าน นันทเถรคาถา