แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระผู้มีพระภาคให้โอวาทแก่พระราหุลว่า 

- จักษุ รูป จักษุวิญญาณ จักษุสัมผัส 
- โสตะ เสียง โสตวิญญาณ โสตสัมผัส
- ฆานะ กลิ่น ฆานวิญญาณ ฆานสัมผัส
- ชิวหา รส ชิวหาวิญญาณ ชิวหาสัมผัส 
- กาย โผฏฐัพพะ กายวิญญาณ กายสัมผัส
- มโน ธรรมารมณ์ มโนวิญญาณ มโนสัมผัส 
- เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัส โสตสัมผัส ฆานสัมผัส ชิวหาสัมผัส กายสัมผัส มโนสัมผัสเป็นปัจจัย

ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา ไม่ควรที่จะตามเห็นสิ่งนั้นว่า นั่นของเรา นั่นเรา นั่นอัตตาของเรา 

อริยสาวกผู้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ย่อมเบื่อหน่าย

- ในจักษุ ในรูป ในจักษุวิญญาณ ในจักษุสัมผัส 
- ในเสียง ในโสตวิญญาณ ในโสตสัมผัส
- ในฆานะ ในกลิ่น ในฆานวิญญาณ ในฆานสัมผัส
- ในชิวหา ในรส ในชิวหาวิญญาณ ในชิวหาสัมผัส 
- ในกาย ในโผฏฐัพพะในกายวิญญาณ ในกายสัมผัส
- ในมโน ในธรรมารมณ์ ในมโนวิญญาณ ในมโนสัมผัส 
- ในเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณที่เกิดขึ้นเพราะจักษุสัมผัส โสตสัมผัส ฆานสัมผัส ชิวหาสัมผัส กายสัมผัส มโนสัมผัสเป็นปัจจัย

เมื่อเบื่อหน่ายย่อมคลายกำหนัด เพราะคลายกำหนัด จึงหลุดพ้น เมื่อหลุดพ้นแล้ว ย่อมมีญาณรู้ว่าหลุดพ้นแล้ว และทราบชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำ ได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้ มิได้มี

เมื่อพระผู้มีพระภาคได้ตรัสพระภาษิตนี้อยู่ จิตของท่านพระราหุลก็หลุดพ้นแล้วจากอาสวะทั้งหลาย เพราะไม่ถือมั่น และเทวดาหลายพันตนได้เกิดดวงตาเห็นธรรมอันปราศจากธุลีหมดมลทินว่า สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งนั้นล้วนมีความดับไปเป็นธรรมดา 


อ่าน จูฬราหุโลวาทสูตร