แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ภิกษุทั้งหลายกล่าวว่า พระเทวทัตทำพระกุมารกัสสปเถระและพระเถรีให้พินาศ เพราะความที่ไม่รู้ และเพราะความไม่มีขันติและเมตตา แต่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเป็นที่พึ่งแก่ท่านทั้งสองเพราะพระองค์เป็นพระธรรมราชา และเพราะทรงถึงพร้อมด้วยพระขันติ พระเมตตา  และความเอ็นดู

พระผู้มีพระภาคจึงตรัสว่า ทรงเป็นที่พึ่งให้แก่ทั้งสองทั้งในปัจจุบันและในอดีต แล้วทรงเล่านิโครธชาดก ดังนี้ว่า

ในอดีตกาล พระโพธิสัตว์ถือปฏิสนธิเป็นพระยาเนื้อ ชื่อ นิโครธ มีบริวาร 500 ตัว พระเทวทัตเกิดเป็นพระยาเนื้อชื่อสาขะ มีบริวาร 500 ตัวเช่นกัน ในสมัยนั้น พระเจ้าพรหมทัตทรงโปรดการล่าเนื้อ ชาวเมืองจึงได้ต้อนเนื้อทั้งหมดเข้ามาสู่ในประตูวังเพื่อให้พระราชาล่า และนำไปทำอาหาร 

พระเจ้าพรหมทัตเห็นเนื้อนิโครธและเนื้อสาขะ มีสีดั่งทอง ได้ทรงอภัยทานให้แก่เนื้อทั้งสองนั้น ส่วนเนื้อที่เหลือซึ่งเป็นบริวารของนิโครธและสาขะก็จะผลัดกันเดินไปยังที่ฆ่าตามวาระของตน

เมื่อถึงวาระของแม่เนื้อซึ่งตั้งครรถ์อยู่ แม่เนื้อนั้นได้เดินไปขอนายของตนคือ สาขะ ให้ผลัดวาระของตนไปก่อนจนกว่าแม่เนื้อจะได้คลอดลูก เนื้อสาขะไม่ยินยอม แม่เนื้อนั้นจึงไปหาพระโพธิสัตว์ เมื่อพระโพธิสัตว์ได้ฟังเรื่องของแม่เนื้อ ด้วยขันติ เมตตา และความเอ็นดู จึงเดินไปยังที่ฆ่าแทนแม่เนื้อ

พระราชาถามพระโพธิสัตว์ว่าเพราะเหตุไรจึงเดินมายังที่ฆ่าในเมื่อได้รับอภัยทานแล้ว พระโพธิสัตว์จึงเล่าเรื่องราวของแม่เนื้อให้ฟัง และกล่าวว่า ตนจะให้ทุกข์ของเนื้อตัวหนึ่ง ไปให้อีกตัวหนึ่งได้อย่างไร จึงเดินมายังทีฆ่าเอง

เมื่อพระราชาได้ฟังดังนั้น จึงกล่าวว่าไม่ทรงเคยเห็นผู้ใดมีขันติ เมตตา และความเอ็นดูเช่นพระโพธิสัตว์ จึงอภัยทานให้แก่พระโพธิสัตว์และแม่เนื้อนั้น พระโพธิสัตว์จึงได้ขออภัยทานให้แก่สัตว์ทั้งหลาย คือ เนื้อ สัตว์สี่เท้า นก และปลา แล้วได้ให้โอวาทแก่พระราชาให้ตั้งอยู่ในศีล ๕

เมื่อลูกของแม่เนื้อโตขึ้น แม่เนื้อได้กล่าวกับลูกว่า ให้คบหาแต่พระยาเนื้อชื่อว่านิโครธเท่านั้น ไม่ควรเข้าไปอาศัยอยู่กับพระยาเนื้อชื่อว่าสาขะ ความตายในหมู่ของพระยาเนื้อชื่อว่านิโครธประเสริฐกว่า การมีชีวิตอยู่ในหมู่ของพระยาเนื้อสาขะ จะประเสริฐอะไร

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสว่า ทรงเป็นที่พึ่งอาศัยของพระเถรีและพระกุมารกัสสปในบัดนี้ และในกาลก่อน

แล้วทรงประชุมชาดกว่า เนื้อชื่อสาขะในครั้งนั้น ได้เป็นพระเทวทัต บริวารของเนื้อสาขะนั้น  ก็ได้เป็นบริวารของพระเทวทัต แม่เนื้อนั้นในครั้งนั้น ได้เป็นพระเถรี ลูกเนื้อในครั้งนั้นได้เป็นพระกุมารกัสสป  พระราชาได้เป็นอานนท์  ส่วนพระยาเนื้อชื่อว่านิโครธ ได้เป็นพระตถาคต


อ่าน นิโครธมิคชาดก