Main navigation

เจ้าสรกานิศากยะ

เหตุการณ์
เมื่อพระเจ้าสรกานิศากยะสิ้นพระชนม์ พระผู้มีพระภาคทรงพยากรณ์เจ้าสรกานิศากยะว่าเป็นพระโสดาบัน มีความไม่ตกต่ำเป็นธรรมดา มีอันจะตรัสรู้ในเบื้องหน้า เจ้าศากยะเป็นจำนวนมากประชุมกันแล้วตำหนิว่า ถ้าเจ้าสรกานิศากยะเป็นพระโสดาบันได้ ใครๆ ก็เป็นโสดาบันกันได้เช่นกัน เพราะเจ้าสรกานิศากยะไม่ได้กระทำสิกขาให้บริบูรณ์

พระพุทธองค์ตรัสว่า บุคคลผู้เลื่อมใสแน่วแน่ในพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ว่าเป็นสรณะตลอดกาลนาน เป็นบุคคลที่พ้นจากนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน ปิตติวิสัย อบาย ทุคติ วินิบาต

บุคคลผู้พ้นจากนรก กำเนิดสัตว์ดิรัจฉาน ปิตติวิสัย อบาย ทุคติ วินิบาต

บุคคลผู้เลื่อมใสแน่วแน่ในพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ 
-  มีปัญญาร่าเริง เฉียบแหลม และประกอบด้วยวิมุติ กระทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป
-  มีปัญญาร่าเริง เฉียบแหลม แต่ไม่ประกอบด้วยวิมุติ เพราะสังโยชน์อันเป็นส่วนเบื้องต่ำ ๕ สิ้นไป เขาเป็นพระอนาคามี ผู้อันตราปรินิพพายี อุปหัจจปรินิพพายี อสังขารปรินิพพายี สสังขารปรินิพพายี อุทธังโสโตอกนิฏฐคามี
-  ไม่มีปัญญาร่าเริง ไม่เฉียบแหลม ไม่ประกอบด้วย วิมุติ เพราะสังโยชน์ ๓ สิ้นไป เพราะราคะ โทสะ และโมหะเบาบาง เขาได้เป็นพระสกทาคามี จักมาสู่โลกนี้อีกคราวเดียวเท่านั้น แล้วกระทำที่สุดแห่งทุกข์ได้
-  ไม่มีปัญญาร่าเริง ไม่เฉียบแหลม ทั้งไม่ประกอบด้วยวิมุติ เพราะสังโยชน์ ๓ สิ้นไป เขาได้เป็นพระโสดาบัน

บุคคลผู้ไม่เลื่อมใสแน่วแน่ในพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์ 
-  ไม่มีปัญญาร่าเริง ไม่เฉียบแหลม ทั้งไม่ประกอบ ด้วยวิมุติ แต่มีธรรมเหล่านี้ คือ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ ธรรมทั้งหลายที่พระตถาคตประกาศแล้ว ย่อมทนซึ่งการเพ่งด้วยปัญญายิ่งกว่าประมาณ
- ไม่มีปัญญาร่าเริง ไม่เฉียบแหลม ไม่ประกอบด้วยวิมุติ แต่เมีธรรมเหล่านี้ คือ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ และมีศรัทธา มีความรักในพระตถาคตพอประมาณ

เปรียบเหมือนนาที่ราบเรียบ มีพื้นดี และพืชก็ไม่แตกร้าว ไม่เสีย ลมและแดดมิได้กระทบ เก็บไว้ดีแล้ว ฝนหลั่งสายน้ำลงมาเป็นอย่างดี พืชเหล่านั้นจะพึงถึงความเจริญงอกงามไพบูลย์ได้

ธรรมที่กล่าวดีแล้ว ประกาศดีแล้ว เป็นนิยยานิกธรรม เป็นไปเพื่อความสงบ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประกาศไว้ เปรียบเหมือนนาที่ราบเรียบ สาวกผู้ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ปฏิบัติชอบ ประพฤติตามธรรม เปรียบเหมือนพืชที่ดี จะกล่าวไปใยถึงเจ้าสรนิศากยะผู้ได้กระทำสิกขาให้บริบูรณ์ในเวลาจะสิ้นพระชนม์



อ่าน สรกานิสูตรที่ ๒

อ้างอิง
สรกานิสูตรที่ ๒ พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๑๙ ข้อที่ ๑๕๓๗-๑๕๔๗ หน้า ๓๗๕-๓๗๘
ลำดับที่
6

พระไตรปิฎกเสียงชุดอื่นๆ