แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

นางสิริมา น้องสาวของหมอชีวก เป็นหญิงงามเมืองแห่งกรุงราชคฤห์  มีรูปร่างงดงาม บรรลุโสดาปัตติผล เมื่อได้ฟังธรรมที่พระองค์ตรัสว่า

พึงชนะคนโกรธ ด้วยความไม่โกรธ
พึงชนะคนไม่ดี ด้วยความดี
พึงชนะคนตระหนี่ ด้วยการให้ปัน
พึงชนะคนพูดพล่อยๆ ด้วยคำจริง

ความงามของนางเป็นที่กล่าวถึงในหมู่ภิกษุที่ไปบิณฑบาตที่บ้านของนาง ภิกษุรูปหนึ่งหลงใหลในรูปนางสิริมาจนไม่ยอมฉันภัตตาหาร

ต่อมาเมื่อนางล้มป่วยและเสียชีวิตลง และพระพุทธองค์ได้ทรงทราบข่าวจากพระเจ้าพิมพิสาร จึงได้รับสั่งให้เก็บศพไว้ในป่าช้าผีดิบ รักษาไว้ไม่ให้กาและสุนัขกัดกิน โดยไม่เผาจนวันล่วงไป สรีระก็ขึ้นพอง หมู่หนอนไต่ออกจากปากแผล สรีระทั้งสิ้นได้แตกสลาย 

พระเจ้าพิมพิสาร ได้เรียกให้ชาวบ้านมาดูศพของนาง พระผู้มีพระภาคมาพร้อมด้วยเหล่าภิกษุ ได้ทรงให้พระราชาประกาศยกนางสิริมาให้กับผู้ที่ต้องการ แต่ไม่มีผู้ใดสนใจแม้จะยกให้เปล่าๆ

พระผู้มีพระภาคจึงได้ตรัสว่า เธอทั้งหลายจงดูมาตุคามซึ่งเป็นที่รักของมหาชน ในกาลก่อนชนทั้งหลายในพระนครนี้ ให้ทรัพย์พันหนึ่งแล้ว ได้อภิรมย์วันหนึ่ง  บัดนี้ แม้ผู้ที่จะรับเอาเปล่าๆ ก็ไม่มี รูปเห็นปานนี้ ถึงความสิ้นและเสื่อมแล้ว เธอทั้งหลายจงดูอัตภาพอันอาดูร

และได้ตรัสพระคาถาต่อไปว่า

เธอจงดูอัตภาพ ที่ไม่มีความยั่งยืนและความมั่นคง อันกรรมทำให้วิจิตรแล้ว มีกายเป็นแผล อันกระดูก ๓๐๐ ท่อนยกขึ้นแล้ว อันอาดูร ที่มหาชนครุ่นคิดแล้วโดยมาก

ในเวลาจบเทศนา ธรรมาภิสมัยได้มีแล้วแก่สัตว์ ๘ หมื่น ๔ พัน  ภิกษุแม้รูปนั้น ก็ได้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล


อ่าน อรรถกถา คาถาธรรมบท ชราวรรคที่ ๑๑ เรื่อง นางสิริมา