แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระผู้มีพระภาคทรงให้โอวาทโดยย่อแก่พระปุณณะว่า

รูปที่พึงรู้ได้ด้วยจักษุ เสียงที่พึงรู้ได้ด้วยโสต กลิ่นที่พึงรู้ได้ด้วยฆานะ รสที่พึงรู้ได้ด้วยชิวหา โผฏฐัพพะที่พึงรู้ได้ด้วยกาย ธรรมารมณ์ที่พึงรู้ได้ด้วยมโน อันน่าปรารถนา น่าใคร่ น่าพอใจ ชวนให้รัก ชักให้ใคร่ พาใจให้กำหนัด มีอยู่  

เมื่อภิกษุเพลิดเพลิน ชมเชย ยึดติด รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ นั้น ความเพลิดเพลินย่อมเกิดขึ้น เพราะความเพลิดเพลินเกิด ทุกข์จึงเกิด

เมื่อภิกษุไม่เพลิดเพลิน ไม่ชมเชย ไม่ยึดติด รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ นั้น ความเพลิดเพลินย่อมดับ เพราะความเพลิดเพลินดับ ทุกข์จึงดับ

เมื่อพระปุณณะทูลพระพุทธเจ้าว่า ตนจะเดินทางไปยังสุนาปรันตขนบท  พระพุทธเจ้าตรัสว่า ชาวสุนาปรันตชนบทดุร้ายหยาบช้า หากชาวสุนาปรันตชนบททำร้ายพระปุณณะ ท่านจะทำอย่างไร

- ถ้าชาวสุนาปรันตชนบทด่า บริภาษ ตน พระปุณณะจะคิดว่า ยังดีนักหนาที่ไม่ได้ประหารเราด้วยฝ่ามือ
- ถ้าชาวสุนาปรันตชนบท ประหารด้วยฝ่ามือ พระปุณณะจะมีความคิดว่า ยังดีนักหนาที่ไม่ให้การประหารเราด้วยก้อนดิน
- ถ้าชาวสุนาปรันตชนบท ประหารด้วยก้อนดิน พระปุณณะจะมีความคิดว่า ยังดีนักหนาที่ไม่ให้การประหารเราด้วยท่อนไม้  
- ถ้าชาวสุนาปรันตชนบท ประหารด้วยท่อนไม้ พระปุณณธจะมีความคิดว่า ยังดีนักหนาที่ไม่ให้การประหารเราด้วยศาสตรา
- ถ้าชาวสุนาปรันตชนบท ประหารด้วยศาสตรา พระปุณณะจะมีความคิดว่า ยังดีนักหนาที่ไม่ปลิดชีพเราเสียด้วยศาสตราอันคม
- ถ้าชาวสุนาปรันตชนบท ปลิดชีพตนเสียด้วยศาสตราอันคม พระปุณณะจะมีความคิดว่า มีเหล่าสาวกของพระผู้มีพระภาค ที่อึดอัดเกลียดชังร่างกายและชีวิต พากันแสวงหาศาสตราสังหารชีพอยู่แ เราไม่ต้องแสวงหาสิ่งดังนั้นเลย ก็ได้ศาสตราสังหารชีพแล้ว 

พระพุทธเจ้ากล่าวว่าพระปุณณะประกอบด้วยทมะและอุปสมะ จักสามารถอยู่ในสุนาปรันตชนบทได้ 

ท่านพระปุณณะได้เดินทางจาริกไปยังสุนาปรันตชนบท ได้ให้พวกมนุษย์ชาวสุนาปรันตชนบทกลับใจแสดงตนเป็นอุบาสกประมาณ ๕๐๐ คน อุบาสิกาประมาณ ๕๐๐ คน ภายในพรรษานั้นเอง และตัวท่านได้ทำให้แจ้งซึ่งวิชชา ๓ ภายในพรรษานั้นเช่นกัน 

ต่อมา ท่านปุณณกุลบุตรได้ทำกาละ พระพุทธเจ้าได้ตรัสว่า ท่านพระปุณณะได้บรรลุธรรมสมควรแก่ธรรม ไม่ได้ทำให้ทรงลำบากเพราะเหตุแห่งธรรม และได้ปรินิพพาน
 

อ่าน ปุณโณวาทสูตร