ธรรมะที่จะสอนตัวเราเองจะมีได้หลายขณะ ขณะหนึ่ง คือเมื่อเราเข้าสมาธิไปลึก ๆ แล้ว เราก็เกิดญาณโดยธรรมชาติ ญาณนั้นจะสัมผัสความเป็นจริงตรงจริง ลักษณะของญาณคือจะทั้งรู้ ทั้งเห็น เข้าใจแจ่มแจ้งเบ็ดเสร็จเลย จะไม่มีข้อสงสัยใด ๆ ทั้งสิ้น นั้นคือ perfect wisdom     

ลักษณะที่สอง คือการที่เราได้เคยเรียนรู้ธรรมะ อบรมธรรมะ หรือเคยพิจารณาธรรมะมาก่อน แล้วอยู่ในความทรงจำ ก็จะ impulse ออกมาเป็นระยะ ๆ ช่วงที่ธรรมะจะ impulse ออกมาได้ง่ายที่สุด คือ

๑) ช่วงที่เราเข้าสมาธิอ่อน ๆ

๒) ในขณะที่เรากำลังจะหลับ คือขณะที่เราเอนกายสบาย ๆ จะหลับ เคลิ้ม ๆ หน่อย ๆ บางทีมันผุดขึ้นมา เพราะมันไปแตะจิตใต้สำนึก  

๓) ในขณะที่เรากำลัง relax เต็มที่ เช่น ขณะอาบน้ำ ขณะนั่งบนโซฟาสบาย ๆ มองดูธรรมชาติเพลิน ๆ มันจะผุดขึ้นมา นั่นคือของเก่าของเราที่อยู่ในความทรงจำ มันผุดขึ้นมาเฉย ๆ ซึ่งจริง ๆ แล้วมันก็ผุดโดยธรรมชาติอยู่แล้ว พระพุทธองค์ทรงบอกว่า ความทรงจำของเราพริ้วตัวเสมือนพยับแดดตลอด สิ่งที่พริ้วออกมามันก็จะมีทุกเรื่อง ทั้งดีทั้งไม่ดี ทั้งธรรมะทั้งอธรรม ทั้งกิเลสในภาวะปกติ แต่ในภาวะที่ relax ได้สมาธิอ่อน ๆ ส่วนใหญ่จะเป็นธรรมะที่ผุดออกมา เพราะตอนที่เรา record ธรรมะ เราจะ record ในสภาวะนั้น คือมีสมาธิอ่อน ๆ พอเข้าสมาธิอ่อน ๆ ใหม่ก็ไปแตะสภาวะตรงกับที่ record มันก็เกิด decode ขึ้นมาแค่นั้นเอง ซึ่งก็ดี ก็ควรใช้ประโยชน์