Main navigation

โลภะ โทสะ โมหะ ควรจัดการตัวไหนก่อน

Q ถาม :

กราบเรียนถามอาจารย์ค่ะ โลภะ โมหะ โทสะ อันไหนน่ากลัวกว่ากัน และควรจัดการตัวไหนก่อนดีคะ

A อาจารย์ไชย ณ พล ตอบ :

น่ากลัวพอกัน

โลภะ จะทำให้จิตหิวตลอด เป็นทาสวิ่งตามความอยาก มีอนาคตเป็นเปรต

โทสะ จะทำให้เป็นคนจิตร้อนตลอด เป็นทาสพยาบาท มีอนาคตเป็นสัตว์นรก

โมหะ จะทำให้จิตมืดตลอด เป็นทาสความเชื่อข้อมูลข่าวสาร มีอนาคตเป็นสัตว์เดรัจฉาน

เลือกเอา อยากไปเที่ยวภพเดรัจฉาน หรือเปรต หรือนรก

ถ้าไม่อยากไปแล้ว ดับตัวไหนก่อนดี

1. การดับเฉพาะหน้า ตัวไหนโผล่มาให้เห็น ดับทันทีเลย ไม่ต้องรีรอวิเคราะห์วิจัยอะไรทั้งสิ้น เหมือนไฟลุกก็ดับเลย อย่าลังเลโลเล

2. การดับในชีวิตประจำวัน ดับตัวที่วุ่นวายมีผลต่อการดำเนินชีวิตก่อน

โดยธรรมชาติสัตว์โลกยุคนี้ ในระบบเศรษฐกิจการเมืองอย่างนี้ โลภะจะขยันมาก เห็นบ่อย โทสะรองลงมา โมหะจริง ๆ แล้วทำงานตลอดเวลาแต่ไม่แข็งขันแบบโลภะ จึงไม่ค่อยเห็น

พระพุทธองค์จึงทรงตรัสตามลำดับความเห็นง่าย จัดการง่าย คือ โลภะ โทสะ โมหะ

3. การดับเชิงระบบ ให้ดับตัวที่อยู่ตื้นสุดในใจก่อน

โมหะอยู่ลึกสุด เพราะมีอวิชชาเป็นพ่อ มีความฟุ้งซ่าน (ซึ่งแนบชิดอวิชชามากที่สุด) เป็นแม่ 

โลภะอยู่ตื้นหน่อย เพราะอวิชชาเป็นพ่อ มีมานะ (ซึ่งใกล้ชิดอวิชชาถัดมา) เป็นแม่ 

โทสะอยู่ตื้นขึ้นมาอีก เพราะอวิชชาเป็นพ่อ มีความร้อนใจ (ซึ่งใกล้แต่ไม่ชิดอวิชชา) เป็นแม่ 

ดังนั้น การจัดการเชิงระบบ ดับโทสะก่อน แล้วดับโลภะ แล้วดับโมหะ 

แต่หากได้สมาธิใหญ่ ลึก มีกำลังดี ดับพร้อมกันทั้งสามตัวได้เลย

4. การดับถาวร การดับมีทั้งผลชั่วคราว และถาวร

ถ้าเราเจาะจงดับที่โลภะโทสะโมหะ ก็ดับได้ขณะที่ตั้งใจดับ พอนานไป โลภะโทสะโมหะอาจงอกมาได้อีก เพราะแม่ คือ มานะ ความร้อนใจ และความฟุ้งซ่าน ผู้ให้กำเนิดโลภะโทสะโมหะยังอยู่

ดังนั้น การดับถาวรต้องดับแบบสิ้นเชื้อขาดสูญคือดับที่ผู้ให้กำเนิด โดย

บรรเทาโลภะ แล้วล้วงเข้าไปหามานะในใจ ดับมานะให้ขาดสูญ โลภะก็อันตรธานสิ้นเชื้อ ไม่ปรากฏอีก

บรรเทาโทสะ แล้วล้วงเข้าไปหาความร้อนใจ ดับความร้อนใจให้ขาดสูญ โทสะก็อันตรธานสิ้นเชื้อ ไม่ปรากฏอีก

บรรเทาโมหะ แล้วล้วงเข้าไปหาความฟุ้งซ่านในใจ ดับความฟุ้งซ่านให้ขาดสูญ โมหะก็อันตรธานสิ้นเชื้อ

5. การดับเด็ดขาดทีเดียวทั้งหมด

ดับที่อวิชชา รากเหง้าผู้ให้กำเนิดการปรุงแต่งทั้งปวง

ทำได้ ก็บรรลุธรรมชั้นเยี่ยมเลย