แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

อุคคหเศรษฐี หลานท่านเมณฑกเศรษฐี นิมนต์พระผู้มีพระภาคและภิกษุ ๓ รูป เสด็จไปรับภัตตาหารที่นิเวศน์ของตน เมื่อพระผู้มีพระภาคเสวยพระกระยาหารแล้ว อุคคหเศรษฐีได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่ากุมารีของตนจะไปอยู่สกุลสามี แล้วทูลขอให้พระผู้มีพระภาคตรัสสอนกุมารีเหล่านี้เพื่อความสุขความเจริญของเหล่ากุมารี

ธรรมของหญิงผู้ไปสู่สกุลสามี

พระผู้มีพระภาคตรัสธรรม ๕ ประการ ว่า

กุมารีทั้งหลายพึงศึกษาอย่างนี้ว่า

มารดาบิดาของสามีที่เป็นผู้ปรารถนาประโยชน์ หวังความเกื้อกูลอนุเคราะห์ด้วยความเอ็นดู เราทั้งหลายจักตื่นก่อนท่าน นอนทีหลังท่าน คอยรับใช้ท่าน ประพฤติเป็นที่พอใจท่าน พูดคำเป็นที่รักต่อท่าน

ชนเหล่าใดเป็นที่เคารพของสามี คือ มารดา บิดาหรือสมณพราหมณ์ เราทั้งหลายจักสักการะ เคารพ นับถือ บูชา เมื่อท่านมาถึงที่ ก็จักต้อนรับด้วยที่นั่งหรือน้ำ

การงานภายในบ้านของสามี เราทั้งหลายจักเป็นผู้ขยัน ไม่เกียจคร้านในการงานนั้น ๆ จักประกอบด้วยปัญญาเครื่องพิจารณา อันเป็นอุบายในการงานนั้น ๆ

เราทั้งหลายจักรู้การงานที่อันโตชนภายในบ้านของสามี คือ ทาส คนใช้ หรือกรรมกร ทำแล้วว่าทำแล้ว ที่ยังไม่ได้ทำ ว่ายังไม่ได้ทำ จักรู้คนป่วยไข้ว่ามีกำลัง หรือไม่มีกำลัง และจักแบ่งของเคี้ยวของบริโภคให้ตามเหตุที่ควร

เราทั้งหลายจักยังทรัพย์ ข้าวเปลือก เงิน หรือทองที่สามีหามาได้ให้คงอยู่ ด้วยการรักษา คุ้มครอง จักไม่เป็นนักเลงการพนัน ไม่เป็นขโมย ไม่เป็นนักดื่ม ไม่ผลาญทรัพย์ให้พินาศ

มาตุคามผู้ประกอบด้วยธรรม ๕ ประการนี้ เมื่อตายไปแล้ว ย่อมเข้าถึงความเป็นสหายเทวดาเหล่ามนาปกายิกา ฯ

พระผู้มีพระภาคได้ตรัสคาถาประพันธ์ต่อไปอีกว่า

สตรีผู้มีปรีชา ย่อมไม่ดูหมิ่นสามีผู้หมั่นเพียร ขวนขวายอยู่เป็นนิตย์
เลี้ยงตนอยู่ทุกเมื่อ ให้ความปรารถนาทั้งปวง
ไม่ทำสามีให้ขุ่นเคือง ด้วยประพฤติแสดงความหึงหวงสามี                          
และย่อมบูชาผู้ที่เคารพทั้งปวงของสามี
เป็นผู้ขยัน ไม่เกียจคร้าน
สงเคราะห์คนข้างเคียงของสามี
ประพฤติเป็นที่พอใจของสามี รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้

นารีใดย่อมประพฤติตามความพอใจของสามีอย่างนี้ นารีนั้นย่อมเข้าถึงความเป็นเทวดาเหล่ามนาปกายิกา

อ่าน อุคคหสูตร