กระจ่างสัจธรรม คุณธรรม จริยธรรม ธรรมปฏิบัติ ธรรมปฏิปทา และวิมุตติ
ภิกษุเถระมากด้วยกันได้สนทนากันว่า ดูกรท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ธรรมเหล่านี้ คือ สังโยชน์ก็ดี สังโยชนียธรรมก็ดี มีอรรถต่างกัน มีพยัญชนะต่างกัน…
ท่านพระโคทัตตะถามจิตตคฤหบดีว่า ดูกรคฤหบดี อัปปมาณาเจโตวิมุตติ อากิญจัญญาเจโตวิมุตติ สูญญตาเจโตวิมุตติ และอนิมิตตาเจโตวิมุตติ มีอรรถต่างกัน…
สมัยหนึ่ง ภิกษุชั้นเถระหลายรูป อยู่ที่ป่าอิสิปตนมิคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี ครั้งนั้นแล เมื่อภิกษุชั้นเถระเหล่านั้นกลับจากบิณฑบาต ภายหลังภัต…
ท่านพระมหากัสสปได้กล่าวปราศรัยกะท่านพระอานนท์ว่า อาวุโสอานนท์ พระผู้มีพระภาคทรงอาศัยอำนาจประโยชน์เท่าไรหนอ จึงทรงบัญญัติการขบฉันถึง ๓…
ด้วยเหตุเพียงเท่าไร ภิกษุได้ฟังธรรมทั้งหลายที่ยังไม่เคยฟังแล้ว ย่อมไม่ถึงความหลงลืม ธรรมทั้งหลายที่เธอได้เคยถูกต้องด้วยใจในกาลก่อน ย่อมขึ้นใจ…
บุคคล จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ นิคม ประเทศ ที่ควรเสพและไม่ควรเสพ
กำลังของภิกษุผู้ขีณาสพมีเท่าไร ที่เป็นเหตุให้ผู้ประกอบแล้ว ปฏิญาณความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายได้ว่า อาสวะทั้งหลายของเราสิ้นแล้ว
เพราะเหตุไรหนอ ท่านผู้นี้จึงพยากรณ์อรหัตตผลว่า เราทราบว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้วกิจที่ควรทำ ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี
เพราะอาศัยอะไรหนอ ท่านผู้นี้จึงมีความสำคัญผิด พยากรณ์อรหัตผลด้วยความสำคัญผิด
ท่านพระสารีบุตรถามท่านพระปุณณมันตานีบุตรว่า ท่านพระปุณณมันตานีบุตรปฏิบัติพรหมจรรย์ในพระผู้มีพระภาคเพื่อสิ่งใด
โลกหน้าไม่มี เหล่าสัตว์ผู้ผุดเกิดขึ้นไม่มี ผลวิบากของกรรมที่สัตว์ทำดีทำชั่วไม่มี จริงหรือ
เพราะเหตุอะไรหนอ ท่านผู้นี้จึงเป็นผู้มีปกติกล่าวโอ้อวดในการบรรลุคุณวิเศษทั้งหลายว่า เราเข้าปฐมฌานก็ได้ ออกก็ได้ ฯลฯ เราเข้าสัญญาเวทยิตนิโรธก็ได้ ออกก็ได้
พระสารีบุตรถามพระอานนท์ว่า เพราะละธรรมเท่าไร เพราะเหตุประกอบธรรมเท่าไร พระผู้มีพระภาคจึงทรงพยากรณ์ว่า เป็นพระโสดาบัน มีความไม่ตกต่ำเป็นธรรมดา…
ท่านพระอภิยะกัจจานะได้สอบถามท่านพระอนุรุทธะว่า พวกเทวดาที่มีรัศมี เป็นผู้มีรัศมีเล็กน้อยหรือ หรือว่ามีบางพวกในพวกนั้นมีรัศมีหาประมาณมิได้
ช่างไม้ปัญจกังคะเรียนถามพระอนุรุทธะว่า ธรรม ๒ ข้อนี้คือเจโตวิมุติที่หาประมาณมิได้และเจโตวิมุติที่เป็นมหัคคตะ ต่างกันทั้งอรรถและพยัญชนะหรือ…
ผู้ประพฤติไม่ชอบธรรม ประพฤติผิดธรรม เพราะเหตุแห่งบุตร-ภรรยา ต้องเลี้ยงทาส กรรมกร คนรับใช้ มิตร อำมาตย์ ญาติ แขก ปุพเปตชน เทวดา พระราชา…
