แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ อัคคาฬวเจดีย์ ใกล้เมืองอาฬวี หัตถกอุบาสกชาวเมืองอาฬวี ผู้มีอุบาสกแวดล้อมประมาณ ๕๐๐ คน ได้มาเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาค

พระองค์ตรัสถามหัตถกอุบาสก ว่าท่านสงเคราะห์บริษัทใหญ่นี้อย่างไร

หัตถกอุบาสกตอบว่า ตนสงเคราะห์บริษัทด้วยสังคหวัตถุ ๔ ประการ คือ  รู้ว่าผู้ใดควรสงเคราะห์ด้วยทาน ก็ให้ทาน ด้วยวาจาอ่อนหวาน ก็ให้วาจาอ่อนหวาน ด้วยการประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์ ก็ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์ หรือด้วยการวางตัวเสมอ ก็ให้การวางตัวเสมอ และตระกูลของตนมีโภคทรัพย์ ชนทั้งหลายจึงฟังถ้อยคำของตน ไม่เหมือนของคนจน

พระพุทธองค์ทรงตรัสว่า สังคหวัตถุ ๔ ประการนี้ เป็นอุบายที่ใช้สงเคราะห์บริษัทใหญ่ ทั้งในอดีตกาล ปัจจุบัน และอนาคตกาล

ภายหลังจากหัตถกอุบาสกกลับไปแล้ว พระผู้มีพระภาคตรัสกับภิกษุทั้งหลายว่า ให้ทรงจำว่า หัตถกอุบาสก เป็นผู้ประกอบด้วยธรรมที่น่าอัศจรรย์อันไม่เคยมีมา ๘ ประการ คือ เป็นผู้มีศรัทธา มีศีล  มีหิริ มีโอตตัปปะ เป็นพหูสูต มีจาคะ มีปัญญา และมีความปรารถนาน้อย

อ่านพระสูตรฉบับสมบูรณ์ได้ที่ www.84000.org - หัตถกสูตรที่ ๒