อานิสงส์ในการฟังธรรมและใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรม
อานิสงส์ ๖ ประการ ในการฟังธรรม ในการใคร่ครวญเนื้อความแห่งธรรมอันงามในกาลอันควร
๑. จิตของภิกษุที่ยังไม่หลุดพ้นจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ ในเวลาใกล้ตาย ได้เห็นพระพุทธเจ้า ได้ฟังธรรมอันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด บริสุทธิ์ บริบูรณ์จากพระพุทธเจ้า จิตย่อมหลุดพ้นจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ เพราะได้ฟังธรรมนั้น
๒. จิตของภิกษุที่ยังไม่หลุดพ้นจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ ในเวลาใกล้ตาย ไม่ได้เห็นพระพุทธเจ้า แต่ได้เห็นสาวกของพระองค์ ได้ฟังธรรมอันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด บริสุทธิ์บริบูรณ์จากสาวกของพระพุทธเจ้า จิตย่อมหลุดพ้นจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ เพราะได้ฟังธรรมนั้น
๓. จิตของภิกษุที่ยังไม่หลุดพ้นจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ ในเวลาใกล้ตาย ไม่ได้เห็นพระพุทธเจ้าและสาวกของพระองค์ แต่ตรึกตรองเพ่งด้วยใจซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมา ได้เรียนมา เมื่อตรึกตรองเพ่งด้วยใจ ซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมาได้เรียนมาอยู่ จิตย่อมหลุดพ้นจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕
๔. จิตของมนุษย์ในธรรมวินัยนี้ได้หลุดพ้นจากสังโยชน์ส่วนเบื้องต่ำ ๕ แต่จิตยังไม่น้อมไปในนิพพานอันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส ในเวลาใกล้ตาย ได้เห็นพระพุทธเจ้า ได้ฟังธรรมอันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด บริสุทธิ์บริบูรณ์จากพระพุทธเจ้า จิตย่อมน้อมไปในนิพพานอันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลสเพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น
๕. จิตของภิกษุหลุดพ้นแล้วจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ แต่จิตยังไม่น้อมไปในนิพพานอันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส ในเวลาใกล้ตาย ไม่ได้เห็นพระพุทธเจ้า แต่ได้เห็นสาวกของพระองค์ ได้ฟังธรรมอันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุด บริสุทธิ์บริบูรณ์จากสาวกของพระพุทธเจ้า จิตย่อมน้อมไปในนิพพานเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลสเพราะได้ฟังธรรมเทศนานั้น
๖. จิตของภิกษุหลุดพ้นแล้วจากสังโยชน์เบื้องต่ำ ๕ แต่ยังไม่น้อมไปในนิพพาน อันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลส ในเวลาใกล้ตาย ไม่ได้เห็นพระพุทธเจ้าและไม่ได้เห็นสาวกของพระองค์เลย แต่ตรึกตรองเพ่งด้วยใจซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมา ได้เรียนมา เมื่อตรึกตรองเพ่งด้วยใจซึ่งธรรมตามที่ได้ฟังมาได้เรียนมาอยู่ จิตย่อมน้อมไปในนิพพานอันเป็นที่สิ้นไปแห่งอุปธิกิเลสอันหาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้
อ่าน ผัคคุณสูตร