แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระผู้มีพระภาคตรัสถามภิกษุรูปหนึ่งผู้มีปรกติอยู่ผู้เดียวว่า มีปรกติอยู่คนเดียว สรรเสริญการอยู่ผู้เดียวอย่างไร

ภิกษุรูปนั้นตอบว่า ตนเข้าไปสู่บ้านเพื่อบิณฑบาตและเดินกลับคนเดียว นั่งในที่ลับคนเดียว อธิษฐานจงกรมคนเดียว
           
พระผู้มีพระภาคทรงตอบว่าการอยู่ผู้เดียวแบบนี้ มีอยู่ แล้วตรัสว่าการอยู่ผู้เดียวของภิกษุนั้นย่อมบริบูรณ์กว่าอย่างนี้ คือ สิ่งใดที่ล่วงไปแล้ว สิ่งนั้นก็ละได้แล้ว สิ่งใดยังไม่มาถึง สิ่งนั้นก็สละคืนได้แล้ว ฉันทราคะในอัตภาพที่เป็นปัจจุบันถูกกำจัดแล้วด้วยดี การอยู่คนเดียวย่อมเป็นอันบริบูรณ์กว่าอย่างนี้

แล้วตรัสคาถาว่า

นรชนผู้ครอบงำขันธ์ อายตนะ ธาตุ และไตรภพทั้งหมดได้ ผู้รู้ทุกข์ทุกอย่าง ผู้มีปัญญาดี ผู้ไม่แปดเปื้อนในธรรมทั้งปวง ผู้ละสิ่งทั้งปวงเสียได้ ผู้หลุดพ้น ในเพราะนิพพานเป็นที่สิ้นตัณหา เป็นผู้มีปรกติอยู่คนเดียว ดังนี้



อ่าน เถรนามสูตร