แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ธรรมสามข้อนี้ เป็นอกุศล ธรรมสามข้อนี้ เป็นกุศล

-  โลภะเป็นอกุศล อโลภะเป็นกุศล
-  โทสะเป็นอกุศล อโทสะเป็นกุศล
-  โมหะเป็นอกุศล อโมหะเป็นกุศล

ธรรมสิบข้อนี้ เป็นอกุศล ธรรมสิบข้อนี้ เป็นกุศล

-  ปาณาติบาตเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากปาณาติบาตเป็นกุศล
-  อทินนาทานเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากอทินนาทานเป็นกุศล
-  กาเมสุมิจฉาจารเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากกาเมสุมิจฉาจารเป็นกุศล
-  มุสาวาทเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากมุสาวาทเป็นกุศล
-  ปิสุณาวาจาเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากปิสุณาวาจาเป็นกุศล
-  ผรุสวาจาเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากผรุสวาจาเป็นกุศล
-  สัมผัปปลาปะเป็นอกุศล เจตนาเครื่องงดเว้นจากสัมผัปปลาปะเป็นกุศล
-  อภิชฌาเป็นอกุศล อนภิชฌาเป็นกุศล
-  พยาบาทเป็นอกุศล อัพยาบาทเป็นกุศล
-  มิจฉาทิฏฐิเป็นอกุศล สัมมาทิฏฐิเป็นกุศล

เพราะตัณหาอันภิกษุละได้แล้ว มีมูลรากอันขาดแล้ว ถึงความไม่มี มีอันไม่เกิดขึ้นต่อไปเป็นธรรมดา ภิกษุนั้นเป็นพระอรหันตขีณาสพ อยู่จบพรหมจรรย์ มีกิจที่ควรทำ ทำเสร็จแล้ว มีภาระอันปลงเสียแล้ว มีประโยชน์ของตนถึงแล้ว มีสังโยชน์ในภพสิ้นแล้ว พ้นวิเศษแล้วเพราะรู้โดยชอบ

ภิกขุปุจฉา

พวกภิกษุ ภิกษุณี ผู้เป็นสาวก สาวีกาของเรา ทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะสิ้นไปด้วยปัญญาอันยิ่งด้วยตนเองในปัจจุบันแล้วเข้าถึงอยู่นั้น มี ไม่ใช่แต่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย ที่แท้มีอยู่มากทีเดียว

อุปาสกปุจฉา

อุบาสก อุบาสิกา ผู้เป็นสาวก สาวีกา ฝ่ายคฤหัสถ์ นุ่งผ้าขาวเป็นสพรหมจารี เป็นโอปปาติกา เพราะโอรัมภาคิยสังโยชน์ห้าสิ้นไป จักปรินิพพานในภพนั้น มีอันไม่กลับจากโลกนั้นเป็นธรรมดานั้น  มีไม่ใช่แต่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย ที่แท้มีอยู่มากทีเดียว

อุบาสก อุบาสิกา ผู้เป็นสาวก สาวีกา ฝ่ายคฤหัสถ์ นุ่งผ้าขาว บริโภคกาม ทำตามคำสอนผู้ทำเฉพาะโอวาท มีวิจิกิจฉาอันข้ามได้แล้ว ปราศจากความเคลือบแคลง ถึงความเป็นผู้แกล้วกล้าไม่เชื่อต่อผู้อื่นในคำสอนของศาสดาอยู่นั้น มีไม่ใช่แต่ร้อยเดียว ไม่ใช่ห้าร้อย ที่แท้มีอยู่มากทีเดียว

ความเป็นผู้บำเพ็ญธรรมให้บริบูรณ์

ถ้าท่านพระโคดมได้บำเพ็ญธรรมนี้ให้บริบูรณ์
พวกภิกษุ ภิกษุณี ได้บำเพ็ญให้บริบูรณ์ 
พวกอุบาสก อุบาสิกา ฝ่ายคฤหัสถ์นุ่งผ้าขาว เป็นสพรหมจารี ได้บำเพ็ญให้บริบูรณ์
พวกอุบาสก อุบาสิกา ฝ่ายคฤหัสถ์นุ่งผ้าขาว บริโภคกาม ได้บำเพ็ญให้บริบูรณ์
เมื่อเป็นเช่นนี้ พรหมจรรย์นี้ ก็จักบริบูรณ์ ได้ด้วยเหตุนั้น 

หากแม้นเหล่าใดเหล่าหนึ่ง ไม่ได้บำเพ็ญธรรมให้บริบูรณ์ พรหมจรรย์นี้ก็จักไม่บริบูรณ์ได้ด้วยเหตุนั้น

บริษัทของท่านพระโคดมซึ่งมีคฤหัสถ์และบรรพชิต มีแต่จะน้อมไป โอนไป เบนไป สู่พระนิพพาน คงจรดพระนิพพาน

วัจฉโคตตปริพาชกอุปสมบท บรรลุอรหัตตผล เป็นเตวิชชะภิกษุ

เมื่อปุจฉาธรรมจบ วัจฉโคตตปริพาชก ได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักของพระผู้มีพระภาคหลังจากอยู่ปริวาส 4 ปี  หลังจากอุปสมบทได้กึ่งเดือนได้เจริญสมถะและวิปัสสนาให้ยิ่งๆ ขึ้นไป ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าว่า สมถะและวิปัสสนานี้ เมื่อเจริญให้ยิ่งขึ้นไปแล้ว จักเป็นไปเพื่อแทงตลอดธาตุหลายประการ ได้อภิญญา ๖ คือ

เพียงจักหวังว่า เราพึงบรรลุอิทธิวิธีหลายประการ ดังนี้ เมื่อเหตุมีอยู่ เธอก็จักบรรลุความเป็นผู้สามารถในอิทธิวิธีนั้นๆ

เพียงจักหวังว่า เราพึงฟังเสียงทั้งสองคือเสียงทิพย์และเสียงของมนุษย์ ด้วยทิพยโสตธาตุอันบริสุทธิ์ เมื่อเหตุมีอยู่ เธอก็จักบรรลุความเป็นผู้สามารถในทิพยโสตธาตุ นั้นๆ 

เพียงจักหวังว่า เราพึงกำหนดรู้ใจของสัตว์อื่น ของบุคคลอื่นด้วย เมื่อเหตุมีอยู่  เธอจักบรรลุความเป็นผู้สามารถในเจโตปริยญาณนั้นๆ  

เพียงจักหวังว่า เราพึงระลึกชาติก่อนได้เป็นอันมาก พร้อมทั้งอาการ พร้อมทั้งอุเทศ เมื่อเหตุมีอยู่ เธอจักบรรลุความเป็นผู้สามารถในบุพเพนิวาสานุสติญาณนั้นๆ เทียว

เพียงจักหวังว่า เราพึงเห็นหมู่สัตว์ที่กำลังจุติ กำลังอุปบัติด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ ล่วงจักษุของมนุษย์ พึงรู้ชัดซึ่งหมู่สัตว์ผู้เป็นไปตามกรรม  เมื่อเหตุมีอยู่ เธอจักบรรลุความเป็นผู้สามารถในจูตูปปาตญาณนั้นๆ

เพียงจักหวังว่า เราพึงทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งด้วยตนเอง เมื่อเหตุมีอยู่ เธอจักบรรลุความเป็นผู้สามารถในอาสวักขยญาณนั้นๆ 

วัจฉโคตรภิกษุหลีกออกจากหมู่อยู่เดียว ไม่ประมาท มีความเพียร ในเวลาไม่นาน ก็ทำให้แจ้งซึ่งที่สุดแห่งพรหมจรรย์ อันไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่าด้วยปัญญาอันยิ่งด้วยตนเอง ได้รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี

ท่านวัจฉโคตร ได้เป็นพระอรหันต์รูปหนึ่งในจำนวนพระอรหันต์ทั้งหลาย




อ่านพระสูตรเต็ม มหาวัจฉโคตตสูตร