Main navigation

อุปนิสสูตร

ว่าด้วย
ธรรมที่อาศัยกัน
เหตุการณ์
พระผู้มีพระภาคทรงกล่าวกับภิกษุทั้งหลายว่า เมื่อพระองค์ทรงรู้ ทรงเห็น จึงกล่าวความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย

สิ่งที่พระผู้มีพระภาคทรงรู้ ทรงเห็น แล้วจึงกล่าวความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย

เมื่อทรงรู้ ทรงเห็น รูป ความเกิดแห่งรูป ความดับไปแห่งรูป ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายย่อมมี
เมื่อทรงรู้ ทรงเห็น เวทนา ความเกิดแห่งเวทนา ความดับไปแห่งเวทนา ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายย่อมมี
เมื่อทรงรู้ ทรงเห็น สัญญา ความเกิดแห่งสัญญา ความดับไปแห่งสัญญา ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายย่อมมี
เมื่อทรงรู้ ทรงเห็น สังขารมีความเกิดแห่งสังขาร ความดับไปแห่งสังขาร ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายย่อมมี
เมื่อทรงรู้ ทรงเห็น วิญญาณ ความเกิดแห่งวิญญาณ ความดับไปแห่งวิญญาณ ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลายย่อมมี

เมื่อธรรมเป็นที่สิ้นไปเกิดขึ้นแล้ว ญาณในธรรมเป็นที่สิ้นไปอันนั้นแม้ใดมีอยู่ 
ญาณนั้นย่อมมีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ วิมุตติ
วิมุตติ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ วิราคะ
วิราคะ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ นิพพิทา
นิพพิทา มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ยถาภูตญาณทัสสนะ
ยถาภูตญาณทัสสนะ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ สมาธิ
สมาธิ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ สุข
สุข มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ปัสสาธิ
ปัสสาธิ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ปีติ
มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ปราโมช
ปราโมช มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ศรัทธา
มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ทุกข์
ทุกข์ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ชาติ 
ชาติ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ภพ
ภพ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ อุปาทาน 
อุปาทาน มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ตัณหา
ตัณหา มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ เวทนา
เวทนา มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ ผัสสะ
ผัสสะ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ สฬายตนะ
สฬหายตนะ มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ นามรูป
นามรูป มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ วิญญาณ
วิญญาณมีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ สังขาร
สังขาร มีเหตุเป็นที่อิงอาศัย คือ อวิชชา

ธรรมทั้งหลายย่อมมีเหตุเป็นที่อิงอาศัยกัน ดังนี้

สังขารทั้งหลาย มีอวิชชาเป็นที่อิงอาศัย
วิญญาณมีสังขารเป็นที่อิงอาศัย
นามรูปมีวิญญาณเป็นที่อิงอาศัย
สฬายตนะมีนามรูปเป็นที่อิงอาศัย
ผัสสะมีสฬายตนะเป็นที่อิงอาศัย
เวทนามีผัสสะเป็นที่อิงอาศัย
ตัณหามีเวทนาเป็นที่อิงอาศัย
อุปาทานมีตัณหาเป็นที่อิงอาศัย
ภพมีอุปาทานเป็นที่อิงอาศัย
ชาติมีภพเป็นที่อิงอาศัย
ทุกข์มีชาติเป็นที่อิงอาศัย
ศรัทธามีทุกข์เป็นที่อิงอาศัย
ความปราโมทย์มีศรัทธาเป็นที่อิงอาศัย
ปีติมีปราโมทย์เป็นที่อิงอาศัย
ปัสสัทธิมีปีติเป็นที่อิงอาศัย
สุขมีปัสสัทธิเป็นที่อิงอาศัย
สมาธิมีสุขเป็นที่อิงอาศัย
ยถาภูตญาณทัสสนะมีสมาธิเป็นที่อิงอาศัย
นิพพิทามียถาภูตญาณทัสสนะเป็นที่อิงอาศัย
วิราคะมีนิพพิทาเป็นที่อิงอาศัย
วิมุตติมีวิราคะเป็นที่อิงอาศัย
ญาณในธรรมเป็นที่สิ้นไปมีวิมุตติเป็นที่อิงอาศัย




อ่าน อุปนิสสูตร
 

อ้างอิง
อุปนิสสูตร พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๑๖ ข้อที่ ๖๘-๗๐ หน้า ๒๗-๒๙
ลำดับที่
15

สถานที่

วิหารเชตวัน

สถานการณ์

การปฏิบัติธรรม

พระไตรปิฎกเสียงชุดอื่นๆ

พระธรรม

ธรรมปฏิบัติ

พระธรรม

วิเวก

พระธรรม

ธรรมวิภังค์

พระธรรม

เวทัลลธรรม

พระธรรม

อานุภาพกรรม

พระธรรม

สุคติ สุคโต

พระธรรม

ฆราวาสธรรม