(๑) ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ คือ ปฏิปทาสายกลาง ไม่เข้าไปใกล้ที่สุดสองอย่าง (การประกอบตนให้พัวพันด้วยกามสุขในกามทั้งหลาย และ การประกอบความเหน็ดเหนื่อยแก่ตน เป็นความลำบาก) ที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสรู้แล้วด้วยปัญญาอันยิ่ง ทำดวงตาให้เกิด ทำญาณให้เกิด ย่อมเป็นไปเพื่อความสงบเพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความตรัสรู้ เพื่อนิพพาน
ทางปฏิบัติไปสู่ความดับทุกข์ ประกอบด้วย อริยมรรค มีองค์ ๘ คือ
๑. สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นชอบ)
๒. สัมมาสังกัปปะ (ความดำริชอบ)
๓. สัมมาวาจา (การเจรจาชอบ)
๔. สัมมากัมมันตะ (การงานชอบ)
๕. สัมมาอาชีวะ (การเลี้ยงชีพชอบ)
๖. สัมมาวายามะ (ความเพียรชอบ)
๗. สัมมาสติ (ความรำลึกชอบ)
๘. สัมมาสมาธิ (ความตั้งใจมั่นชอบ)
อ้างอิง:
(๑) ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร พระไตรปิฎกฉบับหลวง เล่มที่ ๔ ข้อที่ ๑๓ หน้า ๑๖