แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

อริยสมาธิขันธ์

ผู้ประกอบด้วยอินทรีย์สังวร ย่อมได้เสวยสุขอันไม่ระคนด้วยกิเลสในภายใน เป็นผู้ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ เป็นผู้สันโดษ ย่อมบรรลุรูปฌาณ ๔ คือ

ปฐมฌาณ - มีวิตก วิจาร ปีติ สุข เกิดแต่วิเวกอยู่

ทุตติยฌาณ - วิตก วิจาร ดับไป มีปีติ สุข เกิดแต่สมาธิอยู่

ตติยฌาณ - มีอุเบกขา มีสติสัมปัชัญญะ เสวยสุขด้วยนามกายเพราะปีติสิ้นไป

และจตุตฌาณ - ไม่มีสุข ไม่มีทุกข์ เพราะละสุข ละทุกข์ และดับโสมนัส โทมนัสได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่

สมาธิขันธ์อันเป็นอริยะนี้ พระผู้มีพระภาคได้ตรัสสรรเสริญ ให้สมาทาน ให้ตั้งอยู่ ให้ดำรงอยู่ แต่ยังมีกรณียกิจที่ยิ่งขึ้นไปอยู่อีก อย่าพึงพอใจด้วยสมาธิขันธ์อันเป็นอริยะที่บริบูรณ์แล้วในตน อย่าพอแล้วด้วยสมาธิขันธ์ว่า ได้ทำสมาธิขันธ์เสร็จแล้ว สำคัญตนว่าได้บรรลุถึงประโยชน์แห่งสามัญคุณ ไม่มีกิจอะไร ๆ ที่ยิ่งขึ้นไปอีก
 

อ่าน สุภสูตร