แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระเจ้าปเสนทิโกศลถามว่าพระอานนท์ว่า กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจารที่พึงติเตียนเป็นอย่างไร

สมาจาร ๓ ที่พึงติเตียน

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่พึงติเตียน คือ สมาจารที่เป็นอกุศล

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่เป็นอกุศล คือ สมาจารที่มีโทษ

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่มีโทษ คือ สมาจารที่มีความเบียดเบียน

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่มีความเบียดเบียน คือ สมาจารที่มีทุกข์เป็นวิบาก

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่มีทุกข์เป็นวิบาก คือ สมาจารที่เป็นไปเพื่อเบียดเบียนตนเองบ้าง เพื่อเบียดเบียนผู้อื่นบ้าง เพื่อเบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อื่นทั้งสองฝ่ายบ้าง อกุศลธรรมทั้งหลาย ย่อมเจริญยิ่งแก่บุคคลผู้มีกายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจารนั้น กุศลธรรมทั้งหลายย่อมเสื่อม

สมาจาร ๓ ที่ไม่พึงติเตียน

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่สมณพราหมณ์ทั้งหลายผู้รู้แจ้ง ไม่พึงติเตียน คือ สมาจารที่เป็นกุศล

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่เป็นกุศล คือ สมาจารที่ไม่มีโทษ

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่มีไม่โทษ คือ สมาจารที่ไม่มีความเบียดเบียน

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่ไม่มีความเบียดเบียน คือ สมาจารที่มีสุกข์เป็นวิบาก

กายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจาร ที่มีสุกข์เป็นวิบาก คือ สมาจารที่ไม่เป็นไปเพื่อเบียดเบียนตนเองบ้าง เพื่อเบียดเบียนผู้อื่นบ้าง เพื่อเบียดเบียนทั้งตนเองและผู้อื่นทั้งสองฝ่ายบ้าง อกุศลธรรมทั้งหลาย ของบุคคลผู้มีกายสมาจาร วจีสมาจาร มโนสมาจารนั้นย่อมเสื่อมไป  กุศลธรรมทั้งหลายย่อมเจริญ

อ่าน พาหิติยสูตร