แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ภิกษุชื่อหัตถกะพูดฟุ้งไปว่า ท่านทั้งหลายพึงไปที่โน้น ในเวลาโน้น เราจักโต้วาทะกับพวกเดียรถีย์ แล้วได้ไปในที่นั้นก่อน กล่าวคำเป็นต้นว่า พวกเดียรถีย์ไม่มาเพราะกลัวตน นี่แหละเป็นความแพ้ของพวกเดียรถีย์เหล่านั้น ได้เที่ยวพูดฟุ้งไป กล่าวอย่างโน้นบ้าง อย่างนี้บ้าง ตามเรื่องที่อยากจะกล่าว

เมื่อผู้มีพระภาคทรงสดับแล้ว ทรงรับสั่งให้เรียกพระหัตถกะมาสอบถาม พระหัตถกะได้กราบทูลว่า จริง

พระศาสดาได้ตรัสว่า

ผู้ทำมุสาวาทเห็นปานนั้นจะชื่อว่าเป็นสมณะ เพราะเหตุสักว่ามีศีรษะโล้นเท่านั้น หามิได้

ส่วนผู้ใดยังบาปน้อยหรือใหญ่ให้สงบแล้ว ผู้นี้แหละชื่อว่าสมณะ

แล้วได้ตรัสพระคาถาเหล่านี้ว่า

ผู้ไม่มีวัตร พูดเหลาะแหละ
ไม่ชื่อว่าสมณะ เพราะศีรษะโล้น
ผู้ประกอบด้วยความอยากและความโลภ
จะเป็นสมณะอย่างไรได้
ส่วนผู้ใดยังบาปน้อยหรือใหญ่ให้สงบโดยประการทั้งปวง
ผู้นั้นเรากล่าวว่าเป็นสมณะ เพราะยังบาปให้สงบแล้ว

ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผล เป็นต้น

อ่าน คาถาธรรมบท ธัมมัตถวรรค
อ่านอรรถกถา เรื่อง ภิกษุชื่อหัตถกะ