Main navigation

พราหมณ์ไม่ควรประหารพราหมณ์

ว่าด้วย
พระสารีบุตรเถระ
เหตุการณ์
เมื่อพระศาสดาประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพระสารีบุตรเถระ

พระผู้มีพระภาคตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า

ประชาชนเป็นอันมากในที่แห่งหนึ่งกล่าวคุณกถาของพระเถระว่า พระสารีบุตรเป็นผู้มีความอดทนเป็นเลิศ แม้ว่าจะมีคนด่าอยู่ก็ตาม คนทุบตีอยู่ก็ตาม ท่านก็จักไม่โกรธ เมื่อพราหมณ์มิจฉาทิฏฐิคนหนึ่งทราบ ก็กล่าวว่าไม่มีคนยั่วให้พระสารีบุตรโกรธ ตนจักยั่วให้ท่านโกรธ

วันหนึ่ง เมื่อเห็นพระเถระกำลังเดินบิณฑบาตอยู่ พราหมณ์นั้นได้เดินตามท่านไปแล้วเอามือไปทุบหลังท่านอย่างรุนแรง

พระเถระไม่แสดงความสนใจแม้กระทั่งว่าหันกลับมามองว่าใครเป็นผู้ทำร้ายท่าน ท่านยังคงเดินต่อไปเหมือนกับว่าไม่มีอะไรเกิดขึ้น

เมื่อเห็นพระสารีบุตรไม่มีปฏิกิริยาโต้ตอบอะไรออกมา พราหมณ์นั้นก็เกิดความตื่นตระหนกทั่วร่างกาย เกิดความเร่าร้อน จึงได้ก้มลงกราบที่เท้าของท่าน แล้วกล่าวขอขมาโทษ ขอให้พระสารีบุตรยกโทษแก่ตน

พระสารีบุตรถามว่าอะไรกัน

พราหมณ์จึงบอกว่าตนทุบหลังพระสารีบุตรเพื่อประสงค์จะทดสอบ

พระสารีบุตรได้ยกโทษให้แก่พราหมณ์

พราหมณ์ได้กล่าวกับพระเถระว่าถ้าพระสารีบุตรยกโทษให้ก็ขอให้รับบาตรที่เรือนของตน แล้วนำพระสารีบุตรไปเรือน แล้วถวายภัต

พวกประชาชนโกรธ ต่างก็คิดว่าพระผู้เป็นเจ้าผู้ประเสริฐของพวกตนถูกพราหมณ์นี้ทำร้าย พราหมณ์ไม่ได้ถูกลงโทษอะไร พวกตนจักฆ่าพราหมณ์เสีย แล้วถือก้อนดินและท่อนไม้ ไปยืนซุ่มอยู่ที่ประตูเรือนของพราหมณ์

พระสารีบุตรลุกขึ้นเดินไป โดยมีพราหมณ์ถือบาตรเดินตาม ประชาชนเห็นพราหมณ์นั้นเดินไปกับพระสารีบุตร จึงเรียนขอให้พระสารีบุตรรับบาตร แล้วให้พราหมณ์กลับเสีย

พระสารีบุตรได้กล่าวกับประชาชนว่าพราหมณ์ทำร้ายท่านแต่ได้ขอขมาแล้ว ขอให้ประชาขนจงไป

เมื่อส่งประชาชนไปแล้ว ให้พราหมณ์กลับ แล้วได้ไปสู่วิหาร

ภิกษุทั้งหลายสนทนากันว่าพระสารีบุตรเถระถูกพราหมณ์ทำร้าย ยังไปนั่งรับบาตรในเรือนของพราหมณ์นั้น ต่อไปนี้พราหมณ์นั้นจักไม่ละอายต่อใคร ๆ จักเที่ยวทุบตีภิกษุทั้งหลาย

เมื่อพระศาสดาทราบว่าภิกษุสนทนากันด้วยเรื่องใด ได้ตรัสว่า

พราหมณ์ชื่อว่าทำร้ายพราหมณ์ ย่อมไม่มี แต่พราหมณ์ผู้สมณะ จักเป็นผู้ถูกพราหมณ์คฤหัสถ์ทำร้ายได้ ขึ้นชื่อว่าความโกรธนั่นย่อมถอนขึ้นได้ ด้วยอนาคามิมรรค

เมื่อจะทรงแสดงธรรม ได้ทรงภาษิตพระคาถาเหล่านี้ว่า

พราหมณ์ไม่ควรทำร้ายแก่พราหมณ์ ไม่ควรจองเวรแก่เขา
น่าติเตียนพราหมณ์ผู้จองเวร ยิ่งกว่าพราหมณ์ผู้ทำร้ายนั้น
ความห้ามใจจากอารมณ์อันเป็นที่รักทั้งหลายใด
ความห้ามใจนั่นย่อมเป็นความประเสริฐไม่น้อยแก่พราหมณ์
ใจอันประกอบด้วยความเบียดเบียน ย่อมกลับได้โดยวัตถุใดๆ
ความทุกข์ย่อมสงบได้ เพราะวัตถุนั้นๆ นั่นแล

ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล

 

 

อ่าน
คาถาธรรมบท พราหมณวรรค
พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ ๔๓ หน้าที่ ๔๓๗ ถึงหน้าที่ ๔๔๑ พระสารีบุตรเถระ

 

อ้างอิง
คาถาธรรมบท พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ ข้อที่ ๓๖ และอรรถกถาเรื่อง พระสารีบุตรเถระ พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ ๔๓ หน้าที่ ๔๓๗-๔๔๑
ลำดับที่
25

สถานที่

วิหารเชตวัน

พระไตรปิฎกเสียงชุดอื่นๆ