แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ นิคมเทวทหะของศากยะทั้งหลายในสักกชนบท ภิกษุมากรูปด้วยกันได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่าพวกตนปรารถนาจะไปสู่ปัจฉาภูมชนบท

พระผู้มีพระภาคตรัสถามว่า ลาพระสารีบุตรแล้วหรือ จงไปลาพระสารีบุตรเถิด สารีบุตรเป็นบัณฑิตอนุเคราะห์เพื่อนพรหมจารี

เมื่อภิกษุเหล่านั้นไปลาพระสารีบุตร พระสารีบุตรถามว่าหากมีคนถามว่าพระศาสดาของพวกท่านมีวาทะอย่างไร ตรัสสอนอย่างไร ธรรมทั้งหลายพวกท่านฟังดีแล้ว เรียบร้อยดีแล้ว ใส่ใจดีแล้ว ทรงจำดีแล้ว แทงตลอดดีแล้ว ด้วยปัญญาบ้างหรือ

เมื่อพยากรณ์อย่างไร จึงจะชื่อว่าเป็นผู้กล่าวตามที่พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว ไม่กล่าวตู่พระผู้มีพระภาคด้วยคำไม่จริง และพยากรณ์
ธรรมสมควรแก่ธรรม

พระสารีบุตรกล่าวว่า

พระผู้มีพระภาคตรัสสอนให้กำจัดฉันทราคะ ในรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เพราะทรงเห็นโทษดังนี้ คือ

เมื่อบุคคลยังมีความกำหนัด ความพอใจ ความรัก ความทะยานอยากในรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ เมื่อนั้นทุกข์ โทมนัสและอุปายาสย่อมเกิดขึ้นเพราะรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ แปรปรวนเป็นอย่างอื่นไป

เพราะทรงเห็นอานิสงส์ดังนี้ คือ เมื่อบุคคลไม่มีความกำหนัด ความพอใจ ความรัก ความทะยานอยากในรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ เมื่อนั้นทุกข์ โทมนัสและอุปายาส ย่อมไม่เกิดขึ้นเพราะรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ แปรปรวนเป็นอย่างอื่นไป

เมื่อบุคคลเข้าถึงอกุศลธรรมทั้งหลายย่อมอยู่เป็นทุกข์ มีความลำบากเดือดร้อนในปัจจุบัน และเมื่อตายไปแล้วพึงไปสู่ทุคติ ดังนั้น พระผู้มีพระภาคจึงทรงสรรเสริญการละอกุศลธรรมทั้งหลาย

เมื่อบุคคลเข้าถึงกุศลธรรมทั้งหลายย่อมอยู่สบาย  ไม่มีความลำบากเดือดร้อนในปัจจุบัน และเมื่อตายไปแล้วพึงไปสู่สุคติ ดังนั้น พระผู้มีพระภาคจึงทรงสรรเสริญการเข้าถึงกุศลธรรมทั้งหลาย

อ่าน เทวทหสูตร