แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระสารีบุตรกล่าวกับภิกษุทั้งหลายว่า นิพพานนี้เป็นสุข

เมื่อพระอุทายีได้ยินเช่นกันก็ถามว่า นิพพานไม่มีเวทนา จักเป็นสุขได้อย่างไร

พระสารีบุตรกล่าวว่า นิพพานไม่มีเวทนานั่นแหละเป็นสุข

กามคุณ ๕ ประการ คือ รูปที่รู้แจ้งด้วยจักษุ เสียงที่รู้แจ้งด้วยหู กลิ่นที่รู้แจ้งด้วยจมูก รสที่รู้แจ้งด้วยลิ้น และโผฏฐัพพะที่รู้แจ้งด้วยกาย อันน่าปรารถนา น่าพอใจ ชวนให้กำหนัด สุขโสมนัสที่เกิดขึ้น เพราะอาศัยกามคุณ ๕ ประการนี้ เรียกว่า กามสุข

ภิกษุในธรรมวินัยนี้

- สงัดจากกาม และอกุศลธรรม บรรลุปฐมฌาน แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยกาม ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุทุติยฌาน มีความผ่องใสแห่งจิตในภายในเป็นธรรมเอกผุดขึ้น แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยวิตก ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุตติยฌาน มีอุเบกขา มีสติอยู่เป็นสุข แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยปีติ ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ไม่มีสุข มีสติบริสุทธิ์อยู่  แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยอุเบกขา ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุอากาสานัญจายตนฌาน แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยรูป ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุวิญญาณัญจายตนฌาน แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยอากาสานัญจายตนะ ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุอากิญจัญญายตนฌาน แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยวิญญาณัญจายตนะ ข้อนี้เป็นอาพาธ
- บรรลุเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน แล้วฟุ้งซ่านไปด้วยอากิญจัญญายตนะ ข้อนี้เป็นอาพาธ

เปรียบเหมือนความทุกข์พึงเกิดขึ้นแก่บุคคลผู้มีความสุข เพียงเพื่อเบียดเบียน พระผู้มีพระภาคตรัสเรียกว่าอาพาธเหล่านี้ว่าเป็นความทุกข์ นิพพานเป็นสุขอย่างไร พึงทราบได้โดยปริยายนี้

ภิกษุบรรลุสัญญาเวทยิตนิโรธ เพราะล่วงเนวสัญญานาสัญญายตนฌานโดยประการทั้งปวง อาสวะทั้งหลายสิ้นรอบแล้วเพราะเห็นด้วยปัญญา นิพพานเป็นสุขอย่างไร พึงทราบได้โดยปริยายนี้

อ่าน นิพพานสูตร