แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระศาสดาตรัสบอกอุบายป้องกันบุตรของพราหมณ์ โดยให้ทำมณฑปใกล้ประตูเรือนและทำตั่งไว้ตรงกลางมณฑป ให้เด็กนอนบนตั่งและให้ภิกษุมาสวดพระปริตรตลอด ๗ วันไม่มีหยุด  ในวันที่ ๗ พระศาสดาเสด็จมาเอง โดยพวกเทวดาในจักรวาลทั้งสิ้นมาประชุมกันด้วย 

ในวันนั้น อวรุทธกยักษ์ซึ่งได้บำรุงท้าวเวสวัณตลอด ๑๒ ปี ได้รับพรจากท้าวเวสวัณให้จับเด็กนั้นกินได้ ยักษ์ตนนั้นจึงได้มายืนคอยอยู่ แต่เมื่อพระศาสดาเสด็จเข้าไปในมณฑป พวกเทวดาผู้มีศักดิ์ใหญ่ประชุมกัน พวกเทวดาผู้มีศักดิ์น้อยต้องถอยออกไป และอวรุทธกยักษ์ซึ่งมีศักดิ์น้อย ก็ต้องถอยออกไปเหมือนกัน เด็กจึงพ้นอันตราย

พราหมณ์ได้ถามพระศาสดาว่าเด็กจะอยู่ได้นานเท่าไร เมื่อทราบว่าจะอยู่ได้ถึง ๑๒๐ ปี สองสามีภรรยาจึงขนานนามเด็กนั้นว่า อายุวัฒนกุมาร ต่อมา ภิกษุได้สนทนากันถึงเหตุเครื่องเจริญอายุของสัตว์เหล่านี้ พระศาสดาได้ทรงตรัสว่า ไม่ใช่แต่อายุเจริญอย่างเดียว ก็สัตว์เหล่านี้ไหว้ท่านผู้มีพระคุณ ย่อมเจริญด้วยเหตุ ๔ ประการ พ้นจากอันตราย ดำรงอยู่จนตลอดอายุทีเดียว แล้วทรงตรัสพระคาถานี้ว่า

ธรรม ๔ ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ เจริญแก่บุคคลผู้กราบไหว้เป็นปกติ ผู้อ่อนน้อมต่อท่านผู้เจริญเป็นนิตย์
 
ในเวลาจบเทศนา อายุวัฒนกุมารตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล พร้อมกับอุบาสก ๕๐๐ แม้ชนเหล่าอื่นเป็นอันมาก ก็บรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น 


คาถาธรรมบท สหัสวรรค
อรรถกถา