สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี

เหตุการณ์

พระศาสดาได้รับนิมนต์มาในงานอาวาหมงคล ผู้เป็นเจ้าสาวได้ทำการกรองน้ำเพื่อหมู่ภิกษุทั้งหลาย ฝ่ายผู้เป็นเจ้าบ่าวได้ยืนดูนางอยู่ ด้วยอำนาจแห่งราคะ เกิดความฟุ้งซ่านขึ้นภายใน จึงไม่ได้บำรุงพระศาสดา ไม่บำรุงหมู่ภิกษุ

Uttayarndham · 21 สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี

พระศาสดาทรงเล็งเห็นอัชฌาสัยของกุมารผู้เป็นเจ้าบ่าว ได้ทรงกระทำให้เขาไม่เห็นหญิงนั้น เมื่อไม่เห็นนาง จึงได้ยืนมองดูพระศาสดา พระศาสดาตรัสกับกุมารว่า

ก็ชื่อว่าไฟ เช่นกับไฟคือราคะ ไม่มี
ชื่อว่าโทษ เช่นกับโทษคือโทสะ ไม่มี
ชื่อว่าทุกข์ เช่นกับทุกข์เพราะการบริหารขันธ์ ไม่มี
แม้สุขเช่นกับนิพพานสุข ไม่มีเหมือนกัน

แล้วตรัสพระคาถานี้ว่า

ไฟเสมอด้วยราคะ ย่อมไม่มี
โทษเสมอด้วยโทสะ ย่อมไม่มี
ทุกข์ทั้งหลายเสมอด้วยขันธ์ ย่อมไม่มี
สุขอื่นจากความสงบย่อมไม่มี

ในกาลจบเทศนา กุมาริกาและกุมารตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล

คาถาธรรมบท สุขวรรค
อรรถกถาเรื่อง เด็กหญิงแห่งตระกูลคนใดคนหนึ่ง