ผู้เป็นเถระ
เหตุการณ์
พระลกุณฏกภัททิยเถระไปหาพระศาสดา แล้วกลับไป ขณะนั้น ภิกษุผู้อยู่ป่าประมาณ ๓๐ รูป มาเข้าเฝ้าพระศาสดา พระผู้มีพระภาคทรงเห็นอุปนิสัยแห่งพระอรหัตของภิกษุเหล่านั้น จึงทรงแสดงธรรม เมื่อทรงแสดงธรรมจบ ภิกษุเหล่านั้นบรรลุอรหัตตผล
พระศาสดาทอดตรัสถามพระภิกษุเหล่านั้นว่า เห็นพระเถระรูปหนึ่งพึ่งกลับไปหรือไม่ ภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า ไม่เห็นพระเถระ เห็นแต่สามเณรรูปหนึ่ง
พระศาสดาตรัสว่า นั่นไม่ใช่สามเณร นั่นเป็นพระเถระ ภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า เล็กนัก พระศาสดาจึงตรัสว่า เราไม่เรียกว่าเถระ เพราะความเป็นคนแก่ เพราะเหตุสักว่านั่งบนอาสนะพระเถระ ส่วนผู้ใดแทงตลอดสัจจะทั้งหลายแล้ว ตั้งอยู่ในความเป็นผู้ไม่เบียดเบียนมหาชน ผู้นี้ ชื่อว่าเป็นเถระ
ดังนี้แล้ว จึงตรัสพระคาถานี้ว่า
บุคคลไม่ชื่อว่าเถระเพราะมีผมหงอกบนศีรษะ
ผู้มีวัยแก่รอบแล้วนั้น เราเรียกว่า แก่เปล่า
ส่วนผู้ใด มีสัจจะ ธรรมะ อหิงสา สัญญมะ และทมะ
ผู้นั้นมีมลทินอันคายแล้ว ผู้มีปัญญา เรากล่าวว่า เป็นเถระ
ในกาลจบพระธรรมเทศนา ภิกษุเหล่านั้นตั้งอยู่ในอรหัตผล
คาถาธรรมบท ธัมมัตถวรรค
อรรถกถาเรื่อง พระลกุณฏกภัททิยเถระ
อ้างอิง
คาถาธรรมบท ธัมมัตถวรรค พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ ข้อที่ ๒๙ หน้า ๓๔ และอรรถกถาเรื่อง พระลกุณฏกภัททิยเถระ
ชุดที่
ลำดับที่
14