แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระนางรูปนันทาเถรีมีรูปโฉมงดงาม ทรงออกผนวชเพราะสิเนหาในพระญาติผู้พากันออกบวช หาใช่เพราะศรัทธา วันหนึ่ง นางมาเข้าเฝ้าพระศาสดาเพื่อฟังธรรม

พระผู้มีพระภาคทรงดำริว่า รูปนันทานั้นยึดติดในรูป มีความเยื่อใยในอัตภาพอย่างรุนแรง การบรรเทาความเมาในรูปด้วยรูปนั่นแล เป็นที่สบายของนาง ดุจการบ่งหนามด้วยหนาม

แล้วพระศาสดาจึงทรงนิรมิตหญิงมีรูปสวยงามผู้หนึ่ง อายุราว ๑๖ปี ยืนถวายงานพัดอยู่ในที่ใกล้พระองค์ มีเพียงพระศาสดาและพระนางรูปนันทาเท่านั้นที่ทรงเห็นรูปหญิงนั้น พระนางทรงแลดูหญิงนั้นแล้ว ทรงแลดูอัตภาพของตน รู้สึกว่าตนเหมือนนางกาซึ่งอยู่ข้างหน้านางพญาหงส์ทอง พระนางได้มีจิตสิเนหาในรูปนั้นอย่างรุนแรง

พระศาสดาทรงเนรมิตรูปหญิงนั้นให้แปรเปลี่ยนไปตามวัย จนเป็นหญิงแก่คร่ำคร่าเพราะชรา เจ็บป่วย ล้มลงในกองอุจจาระ และปัสสาวะของตน กลิ้งเกลือกไปมา แล้วตายเป็นศพพอง หนองและหมู่หนอนไหลออกจาก ปากแผลคือ ทวารทั้ง ๙ ฝูงสัตว์รุมแย่งกันกิน

พระนางรูปนันทาทรงเบื่อหน่าย เห็นอัตภาพโดยความเป็นสภาพไม่เที่ยงว่าเป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา ภพทั้งสามปรากฏแก่พระนางดุจถูกไฟเผาลนอยู่ ทรงเห็นสรีระประดุจซากศพที่เขาผูกไว้ที่พระศอ จิตมุ่งตรงต่อกรรมฐาน

พระผู้มีพระภาคทรงทราบจิตของพระนางแล้ว จึงทรงทรงแสดงธรรมเทศนาอันเหมาะแก่พระนางในขณะนั้นว่า

เธอจงเห็นธาตุทั้งหลายโดยความเป็นของสูญ อย่ากลับมาสู่โลกนี้อีก จงคลี่คลายความพอใจในภพเสียแล้ว จักเป็นบุคคลผู้สงบเที่ยวไปในโลก

พระนางนันทาทรงส่งญาณไปตามกระแสเทศนา บรรลุโสดาปัตติผล

และเพื่อมรรคผลทั้งสามที่เหลือแก่พระนาง พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

อย่าทำความเข้าใจว่าสาระในสรีระนี้ มีอยู่ เพราะสาระในสรีระนี้ แม้เพียงเล็กน้อย ก็ไม่มี สรีระนี้อันกรรมยกกระดูก ๓๐๐ ท่อนขึ้น สร้างให้เป็นนครแห่งกระดูกทั้งหลาย

แล้วทรงตรัสพระคาถาว่า

สรีระอันกรรมทำให้เป็นนครแห่งกระดูกทั้งหลาย ฉาบด้วยเนื้อและโลหิต เป็นที่ตั้งลงแห่งชรา มรณะ มานะ (ความทะนงตน) และมักขะ (การลบหลู่คุณของผู้อื่น)

ในกาลจบเทศนา พระนางรูปนันทาเถรีได้บรรลุพระอรหัตผล




อ่าน พระนางรูปนันทาเถรี
อ่าน คาถาธรรมบท ชราวรรค