แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

ในกัปที่ ๓๑ แต่ภัทรกัปนี้ ในกาลของพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าเวสสภู วนวัจฉสามเณรเกิดในเรือนแห่งตระกูล

วันหนึ่งเข้าสู่ป่าได้พบพระผู้มีพระภาคเจ้าประทับนั่งอยู่ ณ ซอกภูเขาในป่านั้น มีจิตเลื่อมใส น้อมเข้าไปถวายผลไม้มะรื่นน่าชื่นใจแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า

ด้วยบุญกรรมนั้น ท่านท่องเที่ยวไปในเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย

และในกาลของพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่ากัสสปะ เมื่อผู้เป็นลุงบวชในสำนักของพระพุทธเจ้ากัสสปะ ก็บวชพร้อมกับลุง ท่านสั่งสมกุศลอันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานเป็นอันมาก

ในพุทธุปบาทกาลนี้ ท่านเกิดเป็นหลานของพระวนวัจฉเถระ นามว่าสิวกะ เมื่อพระวนวัจฉะเถระอายุมากแล้ว มารดาของท่านให้ท่านบวชในสำนักของพระวนวัจฉเถระ ซึ่งอยู่ในป่า

เพราะคำพูดของมารดาเพียงคำเดียวเท่านั้น และเพราะอธิการที่ตนเคยทำไว้ในกาลก่อน ท่านจึงไปยังสำนักของพระเถระผู้เป็นลุง บวชแล้วบำรุงพระเถระ อาศัยอยู่ในป่า

วันหนึ่ง เมื่อท่านไปสู่ท้ายบ้านด้วยกิจบางอย่าง เกิดอาพาธอย่างหนัก แม้เมื่อผู้คนช่วยจัดยาถวาย อาพาธก็ไม่สงบ เมื่อท่านชักช้าอยู่ พระเถระจึงตามไปที่ท้ายบ้านนั้น เห็นสามเณรป่วยจึงกระทำสิ่งที่ควรไป

ในตอนกลางคืนใกล้รุ่ง จึงพูดว่าจะจากบ้านนี้ไปสู่ป่าเดี๋ยวนี้แหละ ส่วนสามเณรฟังดังนั้นแล้ว จึงกล่าวว่า แม้ว่ากายของผมจะอยู่ท้ายบ้าน แต่จิตอยู่ในป่าเช่นกัน

พระเถระฟังดังนั้นแล้ว จึงจับแขนสามเณรนำไปสู่ป่าทันที แล้วให้โอวาท สามเณรตั้งอยู่ในโอวาทของพระเถระ เห็นแจ้ง แล้วบรรลุพระหัต

วนวัจฉสามเณรคาถา

กายของเราอยู่ในบ้าน แต่ใจของเราไปอยู่ในป่า แม้เรานอนอยู่ ก็จักไป ความเกี่ยวข้องด้วยหมู่ ย่อมไม่มีแก่ผู้รู้แจ้ง

อ่าน วนวัจฉสามเณรคาถา