แสงธรรมแห่งพระไตรปิฎก

พระศาสดา คราเมื่อประทับหลีกอยู่พระองค์เดียวในช่วงพรรษา ช้างปาลิไลยกะเป็นผู้ดูแลกิจทุกอย่าง ได้ทรงตรัสธรรมเทศนาแก่เหล่าภิกษุ ๕๐๐ ผู้เข้าไปฟังธรรมว่า การที่บุคคลเมื่อได้สหายผู้มีรูปเช่นนี้ อยู่ร่วมกัน สมควรแล้ว เมื่อบุคคลไม่ได้ การเที่ยวไปคนเดียวเท่านั้นเป็นการประเสริฐ แล้วทรงภาษิตพระคาถาว่า

ถ้าว่า บุคคลพึงได้สหายผู้มีปัญญาเครื่องรักษาตัว มีธรรมเครื่องอยู่อันดี เป็นนักปราชญ์ ไว้เป็นผู้เที่ยวไปด้วยกันไซร้ เขาพึงครอบงำอันตรายทั้งสิ้นเสียแล้ว พึงเป็นผู้มีใจยินดี มีสติ เที่ยวไปกับสหายนั้น

หากว่า บุคคลไม่พึงได้สหายผู้มีปัญญาเครื่องรักษาตัว มีธรรมเครื่องอยู่เป็นอันดี เป็นนักปราชญ์ ไว้เป็นผู้เที่ยวไปด้วยกันไซร้ เขาพึงเที่ยวไปคนเดียว เหมือนพระราชาทรงละแว่นแคว้นที่ทรงชนะเด็ดขาดแล้ว หรือเหมือนช้างชื่อว่ามาตังคะ ละโขลงแล้ว เที่ยวไปในป่าตัวเดียว ฉะนั้น

ความเที่ยวไปแห่งบุคคลคนเดียวประเสริฐกว่า เพราะคุณเครื่องเป็นสหาย ไม่มีอยู่ในชนพาล บุคคลนั้นพึงเป็นผู้ผู้เดียวเที่ยวไป เหมือนช้างชื่อมาตังคะ ตัวมีความขวนขวายน้อยเที่ยวไปอยู่ในป่าฉะนั้น และไม่พึงทำบาปทั้งหลาย

ในกาลจบเทศนา ภิกษุ ๕๐๐ รูป ดำรงอยู่ในพระอรหัต


อ่าน สัมพหุลภิกษุ
อ่าน คาถาธรรมบท นาควรรค