โอฆะ ๔ ประการนี้ คือ กาโมฆะ ภโวฆะ ทิฏโฐฆะ อวิชโชฆะ
อ้างอิง:
ชัมพุขาทกสังยุตต์ พระไตรปิฎกฉบับหลวง เล่มที่ ๑๘ ข้อที่ ๕๐๗
ระบบธรรม
ธรรมาธิบายขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพระอรหันต์สมัยพุทธกาล เข้าใจง่าย ชัดเจน เชื่อมโยง
คำต่อไป
อินทรีย์ ๕
อินทรีย์ ๕ ประการคือ คือ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์…
อากาศธาตุ
อากาศธาตุ เป็นไฉน (๑) อากาศธาตุมี ๒ อย่าง คือ อากาศธาตุภายใน…
อาหาร ๔
(๑) อาหาร ๔ เหล่านี้…
อุปหัจจปรินิพพายี
อุปหัจจปรินิพพายีคือ อริยบุคคล ระดับ อนาคามี - บุคคลบางคนในโลกนี้…
อันตราปรินิพพายี
อันตราปรินิพพายี คือ อริยบุคคล ระดับ อนาคามี - บุคคลบางคนในโลกนี้…
เอกพีชี
เอกพีชี คือ อริยบุคคล ระดับ โสดาบัน - บุคคลบางคนในโลกนี้…
อนาคามี, โอปปาติกะ, อุปปาติกะ
(๑) อนาคามีคือ อริยบุคคล …
อุทธังโสโตอกนิฏฐคามี
อุทธังโสโตอกนิฏฐคามีคือ อริยบุคคล ระดับ อนาคามี - บุคคลบางคนในโลกนี้…
อสังขารปรินิพพายี
(๑) อสังขารปรินิพพายีคือ อริยบุคคล ระดับ อนาคามี บุคคลบางคนในโลกนี้…
อรหันต์
(๑) อรหันต์คือ อริยบุคคล ผู้ปฏิบัติเพื่อละรูปราคะ อรูปราคะ มานะ…
อริยะ, อริยบุคคล
(๑) พระอริยบุคคล ๘ เป็นอริยะ บุคคลนอกนั้น ไม่ใช่อริยะ…
อาฆาต - ธรรมระงับความอาฆาต
(๑) อาฆาตวัตถุ ๙ คือ ความอาฆาตย่อมเกิดขึ้นด้วยคิดว่า ๑.…
อสัญญีวาทะ
(๑) อสัญญีวาทะ ๘ คือ ๑. สมณะหรือพราหมณ์พวกหนึ่งถือว่า อัตตาที่มีรูป…
อันตคาหิกทิฏฐิ
(๑) อันตคาหิกทิฏฐิ คือ ทิฐิอันถือเอาที่สุด …
อปรันตานุทิฏฐิ
อปรันตานุทิฏฐิ เป็นไฉน ทิฏฐิ ความเห็นไปข้างทิฏฐิ ฯลฯ…
อัตตานุทิฐิ
(๑) อัตตานุทิฐิ ความเห็นว่าเป็นอัตตา (๒) ภิกษุพึงเจริญอนัตตสัญญา…
อุทยัพพยานุปัสนาญาณ
ปัญญาในการพิจารณาเห็นความแปรปรวนแห่งธรรมทั้งหลายที่เป็นปัจจุบัน…
อนิจเจทุกขสัญญา
(๑) อนิจเจทุกขสัญญา อันภิกษุเจริญแล้ว กระทำให้มาก ย่อมมีผลมาก…
อาหาเรปฏิกูลสัญญา
(๑) อาหาเรปฏิกูลสัญญา อันภิกษุเจริญแล้ว กระทำให้มาก ย่อมมีผลมาก…
อุปักกมธาตุ
อุปักกมธาตุ ความพยายาม การที่เมื่ออุปักกมธาตุมีอยู่…
อารัพภธาตุ
อารัพภธาตุ คือ ความเพียรเป็นเหตุปรารภ…
อรูป ๔
อรูป ๔ อย่าง ๑. ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ เพราะล่วงเสียซึ่งรูป…
อปัสเสนะ
อปัสเสนะ ๔ อย่าง ๑. พิจารณาแล้วเสพของอย่างหนึ่ง ๒.…
อุเบกขา
(๑) การวางเฉย กิริยาที่วางเฉย ความวางเฉย อุเบกขาเจโตวิมุตติ…
อนุปุพพวิหาร
อนุปุพพวิหาร (ธรรมเป็นเครื่องอยู่ตามลำดับ) ๙ ประการ คือ ปฐมฌาน…
อตินิปาตะ
อตินิปาตะ ความดูหมิ่นตนเองว่าเป็นคนเลว อ้างอิง: อรหัตตสูตร…
อธิมานะ
อธิมานะ ความเข้าใจผิด อ้างอิง: อรหัตตสูตร พระไตรปิฎก ฉบับหลวง…
โอมานะ
โอมานะ ความสำคัญว่าเลวกว่าเขา อ้างอิง: อรหัตตสูตร พระไตรปิฎก…
อวิชชาโยคะ
(๑) อวิชชาโยคะ เป็น ๑ ในโยคะ ๔ ประการ คือ - กามโยคะ ๑ -…
อภัพพฐาน
(๑) อภัพพฐาน คือ ฐานะที่บุคคลผู้ถึงพร้อมด้วยทิฏฐิ คือ…
อธิปัญญาสิกขา
ก็อธิปัญญาสิกขาเป็นไฉน?ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้มีปัญญา…
อธิจิตตสิกขา
ก็อธิจิตตสิกขาเป็นไฉน?ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม…
อธิศีลสิกขา
ก็อธิศีลสิกขาเป็นไฉน?ภิกษุในธรรมวินัยนี้…
อายตนะ ๒
อายตนะ ๒ เป็นไฉนอายตนะอีก ๒ คือ อสัญญีสัตตายตนะ (ข้อที่ ๑) และข้อที่…
อุภโตภาควิมุตติ
ภิกษุเข้าวิโมกข์ ๘ ประการ เป็นอนุโลมบ้าง เป็นปฏิโลมบ้าง…
อัฏฐังคิกมรรค
อัฏฐังคิกมรรค เรียกเต็มว่า อริยอัฏฐังคิกมรรค แปลว่า “ทางมีองค์ 8…
อัตตาธิปเตยยะ
อัตตาธิปเตยยะ (อัตตาธิปไตย) - ความมีตนเป็นใหญ่ อ้างอิง:…
อเนญชาภิสังขาร
อเนญชาภิสังขาร - อภิสังขารคืออเนญชา อ้างอิง:สังคีติสูตร…
อปุญญาภิสังขาร
อปุญญาภิสังขาร - อภิสังขารคือบาป อ้างอิง:สังคีติสูตร…
อนิทัสสนอัปปฏิฆรูป
อนิทัสสนอัปปฏิฆรูป - รูปที่ไม่เห็น ที่ไม่กระทบ เป็น ๑ ใน รูปสังคหะ…
อนิทัสสนสัปปฏิฆรูป
อนิทัสสนสัปปฏิฆรูป - รูปที่ไม่มีการเห็น แต่เป็นไปกับด้วยการกระทบ เป็น…
อวิกเขปะ
อวิกเขปะ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?ความตั้งอยู่แห่งจิต ความดำรงอยู่แห่งจิต…
อปริหานิยธรรม
ธรรมเพื่อความเจริญ ไม่เสื่อม ของอุบาสก (๑) อปริหานิยธรรม ๖…
อวิชชาสวะ
ดู อวิชชา
อสังขตะ
(๑) อสังขตลักษณะของอสังขตธรรม ๓ ประการนี้ คือ ไม่ปรากฏความเกิด ๑…
อัญญินทรีย์
อัญญินทรีย์ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?ปัญญา กิริยาที่รู้ชัด ความวิจัย…
อนัญญตัญญัสสามีตินทรีย์
อนัญญตัญญัสสามีตินทรีย์ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?ปัญญา กิริยาที่รู้ชัด…
อมูฬหวินัย
อมูฬหวินัย เป็นหนึ่งในอธิกรณ์สมถะ ๗ อย่าง…
อธิกรณ์
(๑) อธิกรณ์นี้มี ๔ อย่าง คือ- วิวาทาธิกรณ์- อนุวาทาธิกรณ์-…
อโนตตัปปะ
อโนตตัปปะ เป็นไฉน?…
อหิริกะ
อหิริกะ เป็นไฉน?…
อนันตวาทิฏฐิ
อนันตวาทิฏฐิ เป็นไฉน ความเห็นว่า ตนและโลกไม่มีที่สุด…
อันตวาทิฏฐิ
อันตวาทิฏฐิ เป็นไฉน ความเห็นว่า ตนและโลกมีที่สุด…
อุจเฉททิฏฐิ
อุจเฉททิฏฐิ เป็นไฉน ความเห็นว่า ตนและโลกจักสูญ ความเห็นไปข้างทิฏฐิ…
อัปปณิหิตวิโมกข์
อัปปณิหิตวิโมกข์เป็นไฉนภิกษุในธรรมวินัยนี้ อยู่ในป่าก็ดี…
อนิมิตตวิโมกข์
อนิมิตตวิโมกข์เป็นไฉนภิกษุในธรรมวินัยนี้ อยู่ในป่าก็ดี…
อาเทสนาปาฏิหาริย์
ดักใจเป็นอัศจรรย์อาเทสนาปาฏิหาริย์เป็นไฉนภิกษุบางรูปในธรรมวินัยนี้…
อิทธิปาฏิหาริย์
(๑) ก็อิทธิปาฏิหาริย์เป็นไฉน ภิกษุบางรูปในธรรมวินัยนี้…
อาคาฬหปฏิปทา
อาคาฬหปฏิปทา คือ…
อุทธัจจะ
(๑) อุทธัจจะ กุกกุจจะ คือความฟุ้งซ่าน รำคาญใจ เป็นหนึ่งใน…
อัปปมัญญา
(๑) อัปปมัญญา ๔ คือ การแผ่เมตตาจิต กรุณาจิต มุทิตาจิต อุเบกขาจิต…
อนิมิตตเจโตสมาธิ
อนิมิตตเจโตสมาธิเป็นไฉนหนอภิกษุในพระธรรมวินัยนี้…
โอตตัปปะ
โอตตัปปะ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?…
อุภโตภาควิมุติ
(๑) ก็อุภโตภาควิมุตบุคคลเป็นไฉน บุคคลบางคนในโลกนี้…
อุทธัมภาคิยสังโยชน์
(๑) อุทธัมภาคิยสังโยชน์ ๕ ประการ อันเป็นสังโยชน์ส่วนเบื้องสูง…
โอรัมภาคิยสังโยชน์
(๑) โอรัมภาคิยสังโยชน์ ๕ ประการ อันเป็นสังโยชน์ส่วนเบื้องต่ำ…
อินทรีย์สังวร
อย่างไรภิกษุชื่อว่าเป็นผู้คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย?…
อนุปุพพนิโรธ
อนุปุพพนิโรธ (ความดับไปตามลำดับ) ๙ ประการ คือ ๑.…
อากิญจัญญายตนฌาณ
(๑) อากิญจัญญายตนฌาณ (ฌาณ ๗) คือ หนึ่งใน อรูปฌาณ ๔ (…
อากาสานัญจายตนะฌาณ
(๑) อากาสานัญจายตนะฌาณ (ฌาณ ๕) คือ หนึ่งใน อรูปฌาณ ๔ (…
อนุสสติ ๖
(๑) อนุสสติ ๖ ประกอบด้วย พุทธานุสสติ ธรรมานุสสติ สังฆานุสสติ…
อิทธิบาท ๔
อิทธิบาท ๔ คือ องค์ธรรมเพื่อความสำเร็จ (๑) ก็อิทธิบาทเป็นไฉน…
อคติ
(๑) อคติ มี ๔ ประเภท ฉันทาคติ - ลำเอียงเพราะรัก โทสาคติ -…
อุปาทานขันธ์ ๕
(๑) ก็ธรรมเป็นที่ตั้งแห่งอุปาทานเป็นไฉน รูป เวทนา สัญญา สังขาร…
อภิชฌา
อภิชฌา มีในสมัยนั้นเป็นไฉน ? …
อหิริกพละ
อหิริกพละ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน ?…
อุเปกขินทรีย์
(๑) ก็อุเปกขินทรีย์เป็นไฉน เวทนาอันสำราญก็ไม่ใช่…
อกุศล
ก็อกุศลเป็นไฉน?ได้แก่ ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม พูดเท็จ…
เอกัคคตา
เอกัคคตา เป็น ๑ ในองค์ ๕ ของ ปฐมฌาณเอกัคคตา มีในสมัยนั้น …
อาสวักขยญาณ
(๑)(๒) ภิกษุนั้นเมื่อจิตเป็นสมาธิ บริสุทธิ์ผ่องแผ้ว ไม่มีกิเลส…
อิทธิวิธีญาณ
(๑)(๒) ภิกษุนั้น เมื่อจิตเป็นสมาธิบริสุทธิ์ผ่องแผ้ว ไม่มีกิเลส…
อุคฆติตัญญู
(๑) อุคฆฏิตัญญู คือ ผู้อาจรู้ธรรมแต่พอท่านยกหัวข้อขึ้นแสดง(๒)…
อานาปานัสสติ
(๑) อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมมีผลมาก…
อาทีนวสัญญา
ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นดังนี้ว่า กายนี้มีทุกข์มาก…
อสุภสัญญา
(๑) ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นกายนี้นั่นแล…
อนัตตสัญญา
ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นดังนี้ว่า๑. จักษุเป็นอนัตตา…
อนิจจสัญญา
(๑) ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นดังนี้ว่า รูป เวทนา…
อินทรีย์ ๖
(๑) อินทรีย์ ๖ ประการนี้ ๖ ประการเป็นไฉน?คือ จักขุนทรีย์ ๑ โสตินทรีย์…
อนังคณะ
อนังคณะ เป็นชื่อของอิจฉาวจร ที่เป็นบาปอกุศล มีความโกรธ…
อิทธิวิธี ๒
อิทธิวิธี ๒ อย่างคือ ๑. ฤทธิ์ที่ประกอบด้วยอาสวะ …
อนุสาสนวิธี ๔
อนุสาสนวิธี ๔ อย่างคือ ๑.…
อาสวะ
(๑) อาสวะ ๓ คือ กามาสวะ - อาสวะเป็นเหตุอยากได้ ภวาสวะ -…
อายตนะภายนอก
อายตนะภายนอก คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ ดู…
อายตนะ ๖
(๑) อายตนะ ๖ คืออายตนะภายในหรือรูปภายในของสฬายตนะ อันได้แก่ ๑.…
อาโปธาตุ
อาโปธาตุ หรือ ธาตุน้ำ เป็น ๑ ใน มหาภูตรูป ๔ (๑) ก็อาโปธาตุเป็นไฉน…
อวิชชา
(๑) อวิชชา (สวะ) เป็นไฉน ความไม่รู้ในทุกข์ ความไม่รู้ในทุกขสมุทัย…
อุปาทาน
(๑) อุปาทาน ๔ อย่างเหล่านี้ คือ กามุปาทาน ทิฏฐุปาทาน สีลัพพัตตุปาทาน…
อรูปภพ
(๑) อรูปภพ คือ ภพที่เป็นอรูปาวจร เป็นหนึ่งใน ภพ ๓ คือ กามภพ รูปภพ…
อุปายาส
อุปายาส เป็นหนึ่งใน ทุกขอริยสัจ อุปายาส คือ ความแค้น ความคับแค้น…
อติมานะ
(๑) อติมานะ ความเย่อหยิ่ง (๒) อติมานะ คือ ดูหมิ่นท่าน …
อิสสา
อิสสา คือ ริษยา เป็นธรรมเครื่องเศร้าหมองของจิต หนึ่งในอุปกิเลส…
อุปนาหะ
อุปนาหะ คือความผูกโกรธไว้ เป็นธรรมเครื่องเศร้าหมองของจิต…
อภิฌาวิสมโลภะ
(๑) อภิชฌาวิสมโลภะ คือ ละโมบไม่สม่ำเสมอ คือความเพ่งเล็ง…
อริยสัจ ๔
อริยสัจ ๔ คือ ความจริงอันเป็นอริยะ หรือ ความจริงอันประเสริฐ ๔…
อุปกิเลส
(๑) อุปกิเลส คือ ธรรมเครื่องเศร้าหมองของจิต ๑๖ ประการ …